لطفاً بفرمایید: اگر پسر و دختری کار غیر شرعی انجام داده باشد; برای نمونه‌، مدتی با هم تنها باشند. 1. وظیفة اطرافیان چیست‌؟ 2. اگر یکی از دو نفر

برخی وظایف اطرافیان عبارتند از: 1. در صورتی که آن دو نفر، اصراری بر انجام گناهی که ناآگاهانه انجام دادند ندارند، چشم‌پوشی از خطای آنان است‌; ولی باید مواظب باشند که آن دو بار دیگر سراغ چنین گناهانی نروند. 2. از بازگو کردن خطای آنان در جمع و پیش این و آن پرهیز شود; چرا که هم مصداق اشاعه فحشا خواهد بود که خداوند آن را مذمّت کرده است‌: "إِن‌َّ الَّذِین‌َ یُحِبُّون‌َ أَن تَشِیع‌َ الْفَـَحِشَة‌ُ فِی الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ لَهُم‌ْ عَذَاب‌ٌ أَلِیم‌ٌ فِی الدُّنْیَا وَ الاْ ??خِرَة‌ِ وَ اللَّه‌ُ یَعْلَم‌ُ وَ أَنتُم‌ْ لاَ تَعْلَمُون‌َ ;(نور،19) کسانی که دوست دارند که زشت‌کاری در میان آنان که ایمان آورده‌اند، شیوع پیدا کند، برای آنان در دنیا و آخرت عذابی پر درد خواهد بود، و خدا]ست‌[ که می‌داند و شما نمی‌دانید." و هم گاهی کسانی که این گناه را انجام دادند به خاطر تصور این که آب از سرشان گذشته‌، لجبازی کرده و بر گناه خود اصرار می‌کنند. 3. یکی از ریش سفیدان آگاه فامیل‌، غیرمستقیم و با عطوفت با آنان درباره پی آمدهای چنین رفتاری صحبت کند تا بار دیگر چنین گناهی را مرتکب نشوند. امّا وظیفه کسی که پشیمان شده است‌: از آیات و روایات استفاده می‌شود، درِ توبه برای همگان و برای همیشه باز است‌، ولو چندین بار انسان توبه را شکسته باشد. ناامیدی از عفو و بخشش خداوند مهربان‌، از گناهان بزرگ به شمار آمده است‌: "قُل‌ْ یَـَعِبَادِی‌َ الَّذِین‌َ أَسْرَفُوا عَلَی‌ََّ أَنفُسِهِم‌ْ لاَ تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَة‌ِ اللَّه‌ِ إِن‌َّ اللَّه‌َ یَغْفِرُ الذُّنُوب‌َ جَمِیعًا إِنَّه‌ُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیم‌ُ # وَ أَنِیبُوَّا إِلَی‌َ رَبِّکُم‌ْ وَ أَسْلِمُوا لَه‌ُ مِن قَبْل‌ِ أَن یَأْتِیَکُم‌ُ الْعَذَاب‌ُ ثُم‌َّ لاَ تُنصَرُون‌َ;(زمر،53 ـ 54) بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همة گناهان را می‌آمرزد. و به درگاه پروردگارتان باز گردید، و در برابر او تسلیم شوید، پیش از آن که عذاب به سراغ شما آید سپس از سوی هیچ کس یاری نشوید." نخستین گام برای نجات از گناهان‌، توبه از گناه است‌; توبه‌ای که حقیقی و خالص و محرک آن‌، فرمان خدا و ترس از گناه باشد و انسان را برای همیشه از معصیت جدا کند و بازگشتی ]به گناه‌[ در آن رخ ندهد.(ر.ک‌: سورة تحریم‌، آیه 8.) خداوند مهربان‌، پس از لعن مخفی کنندگان حق‌، در آیه 159 و 160 سوره بقره می‌فرماید: "مگر آنها که توبه کردند و ]اعمال بد خود را با اعمال نیک‌[ اصلاح نمودند و آنچه را کتمان کرده بودند، آشکار ساختند; پس بر آنان خواهم بخشود، و من توبه‌پذیر مهربانم‌." واژة "توّاب‌"، صیغه مبالغه است و به این حقیقت اشاره دارد که اگر وسوسه‌های شیطان‌، انسان را فریب داد و توبه خود را شکست‌، درهای توبه به روی او بسته نخواهد شد، و دوباره باید توبه کند و به‌سوی خداوند بازگردد و هرگز نباید از عفو و رحمت خداوند مأیوس شود.(برگرفته از تفسیر نمونه‌، آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 1، ص 552 و ج 24، ص 289، انتشارات دارالکتب الاسلامیة‌.) قرآن کریم در جایی دیگر می‌فرماید: "توبه‌، نزد خداوند، تنها برای کسانی است که از روی نادانی مرتکب گناه می‌شوند; سپس بزودی توبه می‌کنند; اینانند که خدا توبه‌شان را می‌پذیرد، و خداوند، دانای حکیم است # و توبة کسانی‌که گناه می‌کنند تا وقتی که مرگ یکی از ایشان در رسد، می‌گوید: "اکنون توبه کردم‌، پذیرفته نیست‌".(نسأ، 17 و 18.) خداوند متعال در این آیات به طور صریح‌، مسأله توبه را مطرح‌، و برخی از شرایط پذیرش آن‌را بیان فرموده است‌;(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، همان‌، ج 3، ص 348 و 349.) پس اولین قدم جهت ترک گناه‌، توبة حقیقی از گناه است‌. بعد از این مرحله‌، توبه کننده باید دستورهایی را به کار بندد تا به گناه گذشته باز نگردد و به تعبیری‌، تا به عهد و پیمانی که در پیشگاه خداوند بسته‌، وفادار بماند; از جمله‌: 1. جدا شدن از محیط گناه و عدم شرکت در مجالس معصیت‌; زیرا توبه‌کار، در آغاز امر آسیب‌پذیر است و مانند بیماری است که تازه از بستر برخاسته که اگر با پای خود به محیطهای آلوده برود، احتمال آلودگی مجدد فراوان است‌. 2. باید در مورد دوستان و معاشران خود تجدید نظر کند و اگر کسانی بوده‌اند که درگذشته او را به گناه تشویق می‌کردند، از آنها فاصله بگیرد. 3. هر زمان که وسوسه و انگیزه‌های آن گناه در او پیدا شد، به ذکر خدا روی آورد; زیرا: "أَلا بِذِکرِ اللَّه‌ِ تَطمَئِن‌ُّ القُلُوب‌ُ;(رعد، 28.) ذکر خدا مایة آرامش دلها است‌." 4. همواره دربارة آثار زیانبار گناهی که آن‌را ترک کرده‌، بیندیشد و آن آثار را نصب العین خود قرار دهد تا مبادا بر اثر غفلت از آن و فراموش کردن اثرهای مرگبار آن گناه‌، بار دیگر انگیزه انجام آن در او رشد کند. 5. در سرگذشت پیشینیان و کسانی‌که بر اثر گناهان مختلف گرفتار مصایب دردناکی شده‌اند، بیندیشد. 6. در مورد عقوبت و مجازات‌هایی که بر یکایک گناهان وعده داده شده‌، اندیشه کند. 7. باید وقت شبانه روزی خود را با برنامه‌های صحیح پر کند; برنامه‌هایی مانند تلاش برای زندگی آبرومند، عبادت و بندگی خدا و سرگرمی‌های سالم و...; زیرا بی‌کاری و خالی ماندن اوقات فراغت‌، دشمن بزرگی است که زمینه را برای وسوسه‌های بازگشت به گناه و معصیت هموار می‌سازد.(پیام قرآن‌، آیت‌الله مکارم شیرازی‌، ج 1، ص 239 و 240، انتشارات مدرسه الامام امیرالمؤمنین‌.)