لطفاً بفرمایید اوصافی که قرآن مجید از بهشت و دوزخ و برزخ می‌دهد به گونة تمثیل است تا آدمی آن را درک کند یا واقعیت و حقیقتی است که همگان آن را خ

بهشت‌، دوزخ و برزخ ، واقعیت و حقیقتی است که شکی در آن نیست‌، و همگان آن را خواهند دید: "وَ أَن‌َّ السَّاعَة‌َ ءَاتِیَة‌ٌ لآ رَیْب‌َ فِیهَا وَ أَن‌َّ اللَّه‌َ یَبْعَث‌ُ مَن فِی الْقُبُورِ (حج‌،7); رستاخیز آمدنی است و شکی در آن نیست‌، و خداوند تمام کسانی را که در قبرها هستند زنده می‌کند." برخی نعمت‌ها و عذاب‌های آخرت را تنها معنوی و روحانی می‌پندارند، توصیفات بهشت و دوزخ را به زبان کنایه یا تمثیل فرض می‌کنند، در حالی که این خلاف صریح آیات قرآن است‌(ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران‌، ج 6، ص 227، مدرسة الامام امیرالمؤمنین‌.); زیرا براساس آیات قرآن معاد، هم جسمانی است و هم روحانی‌. یعنی جسم و روح با همدیگر محشور می‌شوند نه این که فقط روح انسان محشور شود، زیرا: الف‌) گروهی از آیات به روشنی می‌گوید: انسان از خاک آفریده شده و به آن باز می‌گردد و سپس از آن بیرون می‌آید. (طه‌، 55)، (نوح‌، 18) ب‌) آیاتی که کیفیت حشر در روز قیامت را بیرون آمدن از قبر می‌داند. (یس‌، 51)، (قمر، 7) ج‌) آیاتی که گواهی می‌دهد، روز رستاخیز، اعضای انسان به اعمال او گواهی می‌دهد. (نور، 24)، (یس‌، 65) و تفسیر این اعضا به صورت‌های بدون مادّه و اعضای برزخی کاملاً بر خلاف ظاهر است‌. د) آیاتی که بر دگرگونی‌های بدن در دوزخ گواهی می‌دهد. (نسأ، 65)، (محمّد، 15) ر) آیاتی که به روشنی دلالت می‌کند که آن‌چه مورد انکار مخالفان معاد بود، زنده شدن بدن‌های متلاشی و پراکنده در زمین پس از مرگ بود. (یس‌، 78)، (سبأ، 7)(منشور جاوید، آیت‌الله جعفر سبحانی‌، ج 9، ص 115 ـ 116، مؤسسه سیدالشهدأ.) افزون بر آن پاداش‌ها و کیفرهای بهشت و جهنم‌، هم حسّی و مادّی است و هم روحی و معنوی‌. در بهشت نعمت‌های فراوان مادّی وجود دارد; از جمله‌: باغ‌های بهشتی‌، ساختمان‌ها و قصرها، سایه‌های لذت بخش‌، فرش‌ها و تخت‌ها، غذاها و ظرف‌ها، نوشیدنی‌های پاک‌، لباس‌ها و زینت‌ها، همسران بهشتی‌، خادمان‌، پذیرایی کنندگان و... . بهشتیان از نعمت‌ها و لذت‌های روحانی نیز برخوردارند; از جمله‌: احترام مخصوص‌، محیط صلح و صفا، امنیت‌، دوستان با وفا، برخوردهای پر از محبت‌، احساس خشنودی خدا، نظر رحمت خدا به آنان‌، به دست آوردن آنچه را که بخواهند و....(اقتباس از پیام قرآن‌، ج 6، ص 228 ـ 304، نشر مدرسة الامام امیرالمؤمنین‌.) عذاب‌های جهنم نیز دو گونه‌اند جسمانی و روحانی‌: مجازات‌های اشخاص عبارت است از: عذاب‌های سخت و سنگین و نوشیدنی‌های آنان‌، لباس‌های دوزخیان و دیگر عذاب‌های جسمانی که دوزخیان گرفتار آن هستند. عذاب‌های روحانی آنان عبارتند از: غم و اندوه‌ِ جانکاه و حسرت بی پایان‌، تحقیر و سرزنش فراوان‌، و دیگر آلام روحانی که دوزخیان از آن رنج می‌برند. در پایان لازم به یادآوری است که نعمت‌ها و عذاب‌های قیامت قابل مقایسه با نعمت‌ها و رنج‌های این دنیا نیست‌، و در قرآن و روایات به گونه‌ای ترسیم شده تا برای مردم دنیا قابل درک باشد، و گرنه حقیقت آن‌، ماورأ درک ماست‌.