لطفاً احکام کلی گناه را برایم بگویید.

گناه به معنای نافرمانی و تبه‌کاری است و معادل عربی و قرآنی آن "اثم‌"، "ذنب‌"، "عصیان‌" و خطا آمده است‌.(ر.ک‌: معارف و معاریف‌، سید مصطفی حسینی دشتی‌، ج 8، ص 675، انتشارات مفید، تهران‌.) قرآن کریم به طول کلّی هر گونه معصیت‌، گناه و نافرمانی از دستورهای خداوند متعال را نهی کرده و می‌فرماید: "وَذَرُواْ ظَـَهِرَ الاْ ?ًِثْم‌ِ وَبَاطِنَه‌ُوَّ إِن‌َّ الَّذِین‌َ یَکْسِبُون‌َ الاْ ?ًِثْم‌َ سَیُجْزَوْن‌َ بِمَا کَانُواْ یَقْتَرِفُون‌َ ;(انعام‌،120) گناهان آشکار و پنهان را رها کنید! زیرا کسانی که گناه می‌کنند، بزودی در برابر آن‌چه مرتکب می‌شدند، مجازات خواهد شد." برخی از احکام کلی گناه عبارتند از: 1. گناه سبب محرومیت انسان از پاره‌ای از نعمت‌ها و توفیقات در دنیا و آخرت می‌شود، همچنین باعث زنگار دل‌، تاریک و فاسد شدن قلب می‌شود; "خَتَم‌َ اللَّه‌ُ عَلَی‌َ قُلُوبِهِم‌ْ وَ عَلَی‌َ سَمْعِهِم‌ْ وَ عَلَی‌ََّ أَبْصَـَرِهِم‌ْ غِشَـَوَة‌ٌ وَ لَهُم‌ْ عَذَاب‌ٌ عَظِیم‌ٌ ;(بقره‌،7) خدا بر دل‌ها و گوش‌های آنان ]کافران و گناه‌کاران‌[ مهر نهاده و بر چشم‌هایشان پرده‌ای افکنده شده‌، و عذاب بزرگی در انتظار آن‌هاست‌." حضرت امام صادق‌می‌فرماید: "هر گاه آدمی گناهی می‌کند، نقطة سیاهی در دلش پدید می‌آید، اگر توبه کرد، آن نقطه پاک می‌شود و اگر باز هم گناه کرد، آن نقطه بزرگتر می‌شود، تا جایی که تمام دلش را فرا می‌گیرد و پس از آن هرگز روی رستگاری را نمی‌بیند."(میزان الحکمه‌، محمد محمدی ری شهری‌، ج 3، ص 464، مکتب الاعلام الاسلامی‌، قم‌.) آن حضرت‌در جایی دیگر می‌فرماید: "خداوند نعمتی را که به بنده‌ای بخشیده‌، از او نمی‌گیرد، مگرآن که گناهی کند که مستحق سلب آن نعمت شود."(ر.ک‌: الکافی‌، محمد بن یعقوب کلینی‌;، ج 2، ص 274، دارالکتب الاسلامیة‌، تهران‌.) 2. گناه باعث شدت سکرات موت‌، عذاب قبر و گرفتاری برزخ می‌شود; "الَّذِین‌َ تَتَوَفَّغ‌هُم‌ُ الْمَلَغکَة‌ُ ظَالِمِی‌َّ أَنفُسِهِم‌ْ فَأَلْقَوُاْ السَّلَم‌َ مَا کُنَّا نَعْمَل‌ُ مِن سُوَّءِم بَلَی‌ََّ إِن‌َّ اللَّه‌َ عَلِیم‌ُ بِمَا کُنتُم‌ْ تَعْمَلُون‌َ ;(نحل‌،28) همان‌ها که فرشتگان ]قبض ارواح‌[ روح‌شان را می‌گیرند در حالی که به خود ظلم کرده بودند، در این هنگام آن‌ها تسلیم می‌شوند ]و می‌گویند[ ماکار بدی انجام نمی‌دادیم آری خداوند به آن‌چه انجام می‌دادید عالم است‌." حضرت امام سجاد7 می‌فرماید: "در قبر از انسان‌ها سؤال‌هایی می‌شود از جمله‌: آیا خداپرست بودی یا مشرک‌؟ از پیامبر6 و مکتب و دین و کتاب سئوال می‌کنند; از خط رهبری و ولایت‌; از عمر و صرف آن‌; کسب مال و درآمد و مصرف آن در چه راهی و...(ر.ک‌: بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 6، ص 175 و 223، مؤسسة الوفأ، بیروت‌.) 3. گناه و نافرمانی از دستورهای خداوند غضب و خشم الهی و در نتیجه عذاب خداوند متعال و جهنم را در پی دارد; قرآن کریم می‌فرماید: "...وَ مَن یَعْص‌ِ اللَّه‌َ وَ رَسُولَه‌ُو فَإِن‌َّ لَه‌ُو نَارَ جَهَنَّم‌َ خَـَـلِدِین‌َ فِیهَآ أَبَدًا ;(جن‌،23)... و هر کس نافرمانی خدا و رسولش کند، آتش دوزخ از آن او است‌، جاودانه در آن می‌مانند." و...(برای آگاهی بیشتر ر.ک‌: معاد، محسن قرائتی‌، ص 112 ـ 294، مؤسسه در راه حق‌، قم‌.) گناه بر دو قسم است‌; 1. کبیره‌; گناهانی که قرآن دربارة آن‌ها وعدة عذاب داده است که اگر شخص گناه‌کار در دنیا توبه کند و خود را از آن گناه پاک نماید، گناه او پاک می‌شود. 2. صغیره‌; گناهانی که بزرگ و پراهمیت نباشد و قرآن کریم نیز وعدة عذاب بر آن‌ها نداده باشد. که بر اساس شرایطی مانند: عدم تکرار، ندامت و پشیمانی و... بخشیده می‌شوند; چنان که خداوند متعال می‌فرماید: "إِن تَجْتَنِبُواْ کَبَآغ‌رَ مَا تُنْهَوْن‌َ عَنْه‌ُ نُکَفِّرْ عَنکُم‌ْ سَیِّ ?‹َاتِکُم‌ْ وَنُدْخِلْکُم مُّدْخَلاً کَرِیمًا ;(نسأ،31) اگر از گناهان بزرگی که از آن‌]ها[ نهی شده‌اید، دوری گزینید، بدی‌های شما را از شما می‌زداییم‌، و شما را در جایگاهی ارجمند در می‌آوریم‌."(برای آگاهی بیشتر ر.ک‌: گناه‌شناسی‌، محسن قرائتی‌، نشر پیام آزادی‌، تهران / گناهان کبیره‌، آیت اللّه عبدالحسین دستغیب شیرازی‌، نشر بنیاد فرهنگی شهید دستغیب‌.)