قرآن چند اسم دارد؟ چرا این اسم‌ها بر روی آن نهاده‌اند؟

عناوین قرآن دو قسم است‌: 1. اسامی‌; 2. اوصاف‌. اسامی‌: به طور مسلم‌، چهار عنوان به صورت اسم در قرآن به کار رفته که به ترتیب اهمیت و کثرت عبارتند از: 1. قرآن‌; 2. کتاب‌; 3. ذکر; 4. فرقان‌. سه عنوان اخیر، بین قرآن و کتب آسمانی قبل مشترک است‌; ولی عنوان اول (قرآن‌) اسم خاص برای این کتاب است‌. بعضی‌، عنوان "تنزیل‌" را بر اسامی فوق افزوده‌اند. اوصاف‌: اوصافی که بعد از سه عنوان قرآن‌، کتاب و ذکر آمده عبارتند از: 1. مجید; 2. کریم‌; 3. حکیم‌; 4. عظیم‌; 5.عزیز; 6. مبارک‌; 7. مبین‌; 8. متشابه‌; 9. مثانی‌; 10. عربی‌; 11. غیر ذی عوج‌; 12. ذی‌الذکر; 13. بشیر; 14. نذیر; 15.قیم‌. اوصاف دیگری را نیز نام برده‌اند که مهم‌ترین آنها همین 15 قسم است‌. نام دیگر قرآن که مشهور است و در قرآن نیست‌، عنوان مصحف است‌.(درسنامه علوم قرآنی‌، حسین جوان آراسته‌، ص 34-37، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌;، قم‌.) "قرآن‌" در اصطلاح عبارت از کلمات و آیات الهی است که از هر جهت اعجاز آمیز بوده و بیانی است که از طریق وحی بر پیامبر اکرم‌نازل شده و مردم مأمور به قرائت و عمل به دستورهای آن شده‌اند.(ر.ک‌: تاریخ قرآن‌، سیدمحمدباقر حجتی‌، ص 27، دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌.) "فرقان‌" در اصل‌، مصدر به معنای فرق گذاشتن است‌; امّا در قرآن به معنای فارق (جداکننده‌) به کار رفته و در آیات قرآن در بسیاری از موارد می‌توان آن را به معنای جدا کننده حق از باطل دانست‌.(ر. ک‌: مفردات‌، راغب اصفهانی‌، ص 633و634، انتشارات دارالقلم‌، دمشق‌.) "مجید" از مادة "مجد" به معنای شرف وسیع و گسترده (با شکوه و با عظمت‌) است‌; و چون قرآن محتوایی عظیم و گسترده و معانی بلندی در زمینه‌های معارف‌، اعتقادات‌، اخلاق‌، مواعظ، احکام‌، سنن و... دارد; به آن مجید گفته شده است‌.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 26، ص 353 / تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی‌، ج 18، ص 504، انتشارات اسلامی‌.) هر کدام از نام‌های کتاب خداوند، دارای وجه تسمیه و حکمتی است مثلاً درباره "قرآن‌" گفته‌اند حقیقت قرآن فراتر از آن است که در قالب الفاظ بگنجد، محتوای قرآن بسی عالی‌تر و والاتر از آن است که واژه‌ها و الفاظ را یارای بیان آن باشد چه آن‌که کلمات و عبارات برای امور عادی وضع شده‌اند و واقعیت قرآن در برگیرندة عمیق‌ترین معارف معنوی است‌، این محتوای بلند برای آن‌که در حد فهم باشد در آید از مقام برتر خود تنزل کرده و به مقام قرائت رسید و خواندنی گشته است تا امکان تعقل آن بشر فراهم آید. بنابراین احتمال‌، علت نامگذاری معجزة جاودان پیامبر به "قرآن‌" تبیین این حقیقت بوده که آن‌چه اکنون به صورت الفاظ، پیش روی ماست و خواندنی است در لوح محفوظ، بی‌هیچ تفصیل و تقسیمی شرافتی تام و منزلتی تمام دارد. "قرآن‌" برای آن که بشر مادی را رهنمون گردد و از زلال معارفش سیراب گرداند در قالب الفاظ و آیات در آمده "قرآن‌" (خواندنی‌) گشته است‌.(ر.ک‌: درسنامه علوم قرآنی‌، ص 31ـ38.)