قرآن استنباط و تحقیق و تحلیل از قرآن را تنها مختص علما نمی‌داند، بلکه روشن فکران و متفکران و اهل علم را لایق استنباط و تحقیق می‌داند; بنابرا

ما از شما می‌پرسیم‌: اگر نوجوانی ادعا کند من در، مثلاً پزشکی یا ادبیات و جز این‌ها در حد یک دکتر و استاد دانشگاه می‌فهمم‌، آیا بدون آزمایش و تحقیق و بررسی احوال و گذشتة او سخن او را تأیید می‌کنید و مثلاً درمان خود را به دست او می‌سپارید؟ همین مسئله در تمام رشته‌های تخصصی برقرار است‌. تفسیر قرآن و فقاهت مقدماتی می‌خواهد که فراهم آوردن آن‌ها اولاً استعداد بالا می‌طلبد و ثانیاً به سال‌ها تحقیق و آموزش نیاز دارد. در مورد فقه در یکی از پاسخ‌ها سخن گفتیم و در این جا به بقیه اشاره می‌کنیم‌. پیامبر گرامی اسلام‌بارها فرمودند: هر کس با نظر و رأی خویش قرآن را تفسیر کند و ملاک‌های برگرفته از منابع اسلامی را که اهل بیت (ع‌) مطرح کرده‌اند، در نظر نگیرد، جایگاهش آتش است‌: "من فسر القرآن برأیه فلیتبوأ مقعده من النار"(بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 89، ص 110، ج 11 و ص 111، ح 20 و...) حدیث شناسان این حدیث و مانند آن را "(من قال فی القرآن برأیه فلیتبوأ مقعده من النار" و "من قال فی القرآن برأیه فأصاب فقد أخطا" را متواتر و یقینی دانسته‌اند. تفسیر قرآن از مظلوم‌ترین و دشوارترین رشته‌های تخصصی است‌; مظلوم‌ترین از این رو که هر کس خود را متخصص می‌پندارد و دشوارترین از این جهت که مقدمات دانش تفسیر بسیار دشوار به دست می‌آید; این گذشته از دانش تأویل است که تنها به راسخان در علم که اهل بیت‌: هستند، اختصاص دارد. (ترجمة آیة 7 سورة آل عمران را به دقت بخوانید: "او است کسی که این کتاب ]=قرآن‌[ را بر تو فرو فرستاد. پاره‌ای از آن آیات محکم ]=صریح و روشن‌[ است‌; آن‌ها اساس کتابند، و ]پاره‌ای [ دیگر متشابهند ] که تأویل پذیرند[ اما کسانی که در دل‌هایشان انحراف است برای فتنه جویی و طلب تأویل آن ]به دلخواه خود[ از متشابه آن پیروی می‌کنند، با آن که تأویلش را جز خدا و ریشه داران در دانش کسی نمی‌داند. ]آنان که‌[ می‌گویند: "ما بدان ایمان آوردیم‌، همه ]چه محکم ومتشابه‌[ از جانب پروردگار ماست‌، و جز خردمندان کسی متذکر نمی‌شود." حال برای این که تا حدودی با مقدمات لازم و قواعد تفسیر البته به طور مختصر و فهرست وار و در حد معرفی آشنا شوید، به کتاب "روش‌شناسی تفسیر قرآن‌"، نوشتة علی اکبر بابایی و دیگران و منتشر شده از سوی پژوهشکده حوزه ودانشگاه و انتشارات سمت‌، مراجعه کنید. این کتاب ـ چنان که اشاره شد ـ دورنمایی از مهم‌ترین قواعد و علوم و منابع مورد نیاز یک مفسر را ارائه می‌کند و تحقیق و تخصص در آن‌ها البته به سال‌های طولانی اندوختن و استعداد بالا که هر کس از آن برخوردار نیست‌، نیاز دارد. یادآور می‌شویم که بسیاری از انحراف‌ها و قرائت‌های نادرست از قرآن و دین که مشمول "فلیتبوأ مقعده من النار" است‌، به علت مراعات نکردن قواعد مسلم تفسیر است‌.(ر.ک‌: کلام جدید، عبدالحسین خسروپناه‌، گفتار هفتم‌، ص 149 ـ 157، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزة علمیه‌، ج اول‌، قم 1379 ش‌.) در پایان لازم است یادآور شویم که تأیید مراجع تقلید و ولی فقیه گذشته از حکم عقل ـ که افراد متمدن خود را بدان پایبند می‌بینند ـ در نقل (قرآن و سنت‌) نیز آمده و برخی از آنها در این پاسخ و پاسخ‌های دیگر نقل گردید و دیگر نیازی نیست تا خدا از آسمان فرود آید و کسی را تأیید و دیگری را منع کند!