علم چه نقشی در جلوگیری از غرور دارد؟

منشأ غرور بیش‌تر جهل و نادانی است‌، چنان‌چه ممکن است علم و دانش نیز عامل غرور شود. در مورد اوّل‌، می‌توان با علم و دانش‌، غرور را از بین برد. قرآن مجید انسان را مورد خطاب قرار داده به او هشدار می‌دهد: "یـَأیّها الإنسـَن ما غَرّک‌َ بربّک الکریم‌; ای انسان‌! چه چیزی تو را از پروردگار کریمت غافل ساخته و در برابر او جسور و مغرور نموده‌." در ذیل آیة 6 بعضی مفسران‌، حدیثی از رسول‌خدا9 نقل کرده‌اند که فرمود: غَرّه جهله‌; جهل و نادانیش او را مغرور ساخته است‌."(مجمع‌البیان‌، علامه طبرسی‌;، ج 10، ص 257.) علم و دانش اگر همراه با ایمان و اخلاص باشد، مهم‌ترین نقش در جلوگیری از غرور و همه رذایل اخلاقی را دارد; از این رو انبیا و اولیای خدا که داناترین انسان‌های عصر خود بودند، متواضع‌ترین و فروتن‌ترین آن‌ها نیز بودند. در حدیثی آمده است که عیسی بن مریم‌به یاران و حواریین خود فرمود: از شما حاجتی دارم و تقاضا می‌کنم آن را برآورده کنید، گفتند: هر خواسته و حاجتی دارید برآورده می‌کنیم‌، فرمود: دوست دارم پاهای شما را شست و شو دهم‌. عرض کردند: این جسارت است‌، شایسته است ما پاهای شما را شست و شو دهیم‌، فرمود: سزاوارترین مردم در خدمت کردن به بندگان خدا، خود عالم و دانشمند است‌، سپس فرمود: هدف من در اقدام به این کار آن است که شما پس از من همانند خود من به مردم اظهار تواضع و فروتنی نمایید، سپس فرمود: علم و حکمت‌، با عامل تواضع و فروتنی رو به آبادی می‌گذارد و رونق می‌گیرد، نه با تکبر و غرور و زراعت در زمین نرم و هموار می‌روید، نه در کوه‌ها و زمین شوره‌زار.(منیة المرید، شهید ثانی‌;، ص 62 .) علی‌می‌فرماید: "رأس العلم التواضع‌; اساس و ریشة علم‌، تواضع و فروتنی است‌."(میزان‌الحکمه‌، محمدی ری‌شهری‌، ج 6 ، ص 499.)