صورت‌های مختلف مد را بیان کنید؟

مدها به دو دسته تقسیم می‌شوند: مد طبیعی (اصلی‌) و غیر طبیعی (فرعی‌). مد طبیعی‌: وقتی پس از حروف مد (الف مدی‌، واو مدی و یا مدی‌) هیچ سببی از سبب‌های مد (همزه‌، سکون‌) نیاید، اندازة طبیعی خواهد بود; مانند: قالُوا، نوحیها و... . مد غیر طبیعی‌: مدی است که به علت همراه شدن سببی از سبب‌های مد (همزه و سکون‌) با حرف مد، پدید می‌آید; مانند: یشآء، ضآلین و... . مد فرعی خود بر شش نوع است‌: 1. مد متصل‌: مدی است که سبب آن "همزه‌" است‌. (همزه پس از حرف مد و با آن یک کلمه است‌); مانند جَآء، سُوَّءٍ، جی‌َّء و... . 2. مد منفصل‌: مدی است که سبب آن "همزه‌" است و پس از حرف مد واقع می‌شود ولی حرف مد و "همزه‌"، در دو کلمه جدا از هم قرار دارند; مانند: انآ انزلناه‌، قالوَّا إنّا، فی‌َّ انفسهم و... . 3. مدّ بدل‌: در مد بدل "همزه‌"، که سبب این مد است‌، پیش از آن قرار دارد; مانند: ?گَمنو، اتوُ، ایمان‌... 4. مد لازم‌: سبب مد لازم "سکون‌" است که پس از حرف مد، در داخل یک کلمه قرار دارد; مانند: الضآلین‌، کآفه‌، الَّم‌َّ (الف لآم میم‌) و... مد لازم گاهی "حرفی‌" است‌; چنان که در حروف مقطّعه است و گاهی "کَلِمی‌" است‌; یعنی در کلمات آیات و جملات قرآن وجود دارد. 5. مد سکون عارضی‌: سبب مد "سکون عارضی‌" است که پس از حرف مد قرار دارد. سکون عارضی‌، سکونی است که در حرف آخر کلمه به هنگام وقف ایجاد می‌شود و در ذات آن کلمه نباشد; مانند: "المفلحون‌" که در هنگام وقف می‌شود: "المفلحون‌". 6. مدّلین‌: سبب این مد تنها "سکون‌" است که بعد از حروف مدلین قرار می‌گیرد. حروف مد لین عبارت است از: واو ساکن‌، ما قبل مفتوح (مانند: یَوَّْم‌ْ) و یا ساکن‌، ماقبل مفتوح (مانند: بَیَّْت‌ْ).( برای اطلاع بیشتر از چگونگی انواع مد رجوع شود به حلیة القرآن‌، سید محسن موسوی بلده‌، ج 2، باب مد و قصر دار القرآن الکریم‌. ) میزان مد متصل‌: حفص‌، مد متصل را به توسط فوق توسط وطول (چهار، پنج و شش حرکت‌) آورده است‌. میزان مد منفصل‌: حفص مد منفصل را به قصر، توسط و فوق توسط (دو، چهار و پنج حرکت‌) آورده است‌. میزان مد بدل‌: این مد فقط در قرائت "نافع به روایت ورش‌" به قصر،توسط و طول خوانده شده و باقی قرّأ فقط به قصر خوانده‌اند. میزان مد لازم‌: مد لازم به طول (شش حرکت‌) خوانده می‌شود. میزان مد سکون عارضی‌: حفص سکون عارضی را به قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حرکت‌) خوانده است‌. میزان مدلین‌: مدلین‌; مانند سکون عارضی‌، قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حرکت‌) است‌.( ر.ک‌: همان‌. )