زمانی که قرآن کریم‌، نقطه گذاری نشده بود، چگونه قرائت می‌شد؟

یکی از مطالبی که در زبان ـ گفتاری و نوشتاری ـ مطرح است آن است که‌: چنین نیست که همة آن‌چه تلفظ می‌شود، نوشته هم بشود، بلکه تنها بخشی از آن چه تلفظ می‌شود و در کتاب و خط ـ بسته به درجة تکامل و پختگی آن خط ـ آشکار می‌شود، حتی در خطوط امروزی که از پیشرفت قابل ملاحظه‌ای برخوردار شده‌اند، این نقص ـ و یا خصیصه ـ به چشم می‌خورد که یکی از نشانه‌های آن هم‌، اختلاف عمیق تلفظها، در بسیاری از کلمات است‌. خطّی که قرآن به آن نوشته می‌شد; خط "سریانی‌" و "نبطی‌" بود که خط "کوفی‌" و "نسخ‌" از آن دو منشعب شده بودند و علایمی‌، مانند نقطه و خط در آن‌ها وجود نداشت‌، ولی عرب با ذوق فطری خود و با اتّکا به حافظة قوی‌، و با کمک گوش کردن‌، آیات قرآن را ـ گرچه نه اعراب داشتند و نه نقطه ـ به طور صحیح قرائت می‌نمود. یکی از علت‌هایی که عرب بعدها اقدام به نقطه‌گذاری و اعراب گذاری قرآن نمود، گرایش مردم غیر عرب دنیا به اسلام بود که قرائت قرآن‌، بدون نقطه و اعراب برای آنان میسّر نبود; به همین سبب‌، برای ایجاد توانایی و تسهیل در قرائت قرآن‌، به وسیلة آنان به اعراب و نقطه‌گذاری اقدام شد. غرض آن که‌، برای شخص آشنا به یک زبان‌، گاهی خواندن خطّ ابتدایی و غیر متکامل‌، آسان است‌، گرچه برای غیر آشنایان به آن زبان‌، حیرت‌انگیز است‌; به همین جهت‌، خواندن قرآن‌، بدون نقطه و اعراب‌، آن هم از کتابی که در فصاحت و بلاغت نظیر ندارد، به وسیلة عرب خالص‌، به سادگی امکان‌پذیر است‌، هر چند برای ما که آشنا به آن زبان نیستیم‌، مشکل به نظر می‌رسد; پس قرآن‌، زمانی هم که نقطه‌گذاری نشده بود، به صورتی که ما امروز قرائت می‌کنیم قرائت می‌شده است‌.( درس‌نامة علوم قرآنی‌، حسین جوان آراسته‌، ص 214، نشر دفتر تبلیغات اسلامی‌. )