روح انسان‌ها، پس از مرگ‌، به کجا می‌رود؟

روح انسان‌، پس از جدا شدن از این جسد خاکی‌، در جسم‌های لطیفی قرار می‌گیرد که بسیاری از خصوصیّات جسم خاکی را ندارد، امّا از هر نظر، شبیه بدن است‌. به این جسم لطیف‌، "قالب مثالی‌" و یا "بدن مثالی‌" می‌گویند; یعنی بدنی شبیه همین بدن‌، امّا نه به کلّی مجرد و نه مادّی محض است‌.(اقتباس از تفسیر نمونه‌، ج 14، ص 322، دارالکتب الإسلامیة‌.) پس از جدایی روح از بدن‌، جسم‌، از بین می‌رود، و چیزی را درک نمی‌کند، امّا روح‌، در عالم برزخ‌، زنده و باقی می‌ماند تا قیامت شود، و دوباره‌، روح‌، در همان جسم حلول کند و از قبر بیرون آید. ارواح‌، در عالم برزخ‌، بهشت و جهنّم را درک می‌کنند، همان‌طور که بعضی‌، در همین دنیا، درک می‌کنند. پس از مرگ‌، روح بعضی از انسان‌ها در بهشت‌ِ برزخی‌، متنعّم‌، و روح دستة دیگر، در جهنَّم‌ِ برزخی‌، معذَّب‌، و گروهی نیز در حال خواب گونه‌ای به سر می‌برند. در روایت آمده است که انسان‌ها، در عالَم برزخ‌، پنج گروه‌اند: الف‌) بعضی‌، به بهشت برزخی وارد می‌شوند. این‌ها، در درجة اعلای از ایمان و کمال هستند. ب‌) بعضی‌، دری از بهشت برزخی‌، به سوی قبر آنان باز می‌شود. آنان‌، مؤمنانی هستند که در درجة پایین‌تر قرار دارند. ج‌) بعضی‌، در جهنّم برزخی‌، وارد و عذاب می‌شوند تا گناهان‌شان بخشوده شود. آنان‌، مؤمنان‌ِ گنهکار هستند. د) بعضی‌، در جهنّم‌ِ برزخی‌، وارد و تا قیامت عذاب می‌شوند. آنان‌، کافران هستند. 'û) بعضی‌، نه وارد بهشت برزخی می‌شوند و نه جهنّم‌ِ برزخی‌، بلکه روح‌شان‌، رها باقی می‌ماند تا برپا شدن قیامت‌. آنان‌، گروهی هستند که نه اهل ثواب‌اند، تا مستحق نعمت باشند، و نه اهل گناه‌، تا مستحق عذاب گردند.(فروع کافی‌، ج 3، ص 238، باب المسألة فی القبر و مَن‌ْ یُسْأل و مَن‌ْ یُسْأل‌، نشر دارالأُصول / پیام قرآن‌، آیة‌الله مکارم شیرازی‌، ج 5، ص 443 ـ 478، نشر مدرسة امیرالمؤمنین‌.)