دین جامع و کامل از نظر قرآن کریم‌، دارای چه ویژگی‌هایی است‌؟

دین کامل و تمام از نظر قرآن یعنی دینی که‌: 1. مجموعه‌ای از قوانین الهی را برای بشر تا روز قیامت دارا باشد که‌: 1. انسان را به هدف نهایی برساند; 2. به خارج از خودش (سایر مکاتب‌) احتیاج نداشته باشد. ادیان الهی‌، بنا به نیاز امت‌ها و تناسب محیط زندگانی با هم مختلف بوده‌، هر دینی تکمیل شدة دین قبلی است و چون اسلام‌، آخرین دین الهی است‌، تمام نیازمندی‌های بشر را برای هدایت و سعادت دارد. بشر در دوران زندگی خود یک رشته نیازمندی‌های اصیل و ثابتی دارد و نیز در میان شئون زندگی بشر، مانند قوانین طبیعت‌، واقعیت‌هایی هست که گذشت‌ِ زمان از اصالت آن‌ها نمی‌کاهد; زیرا واقعیت‌، همیشه واقعیت است‌. اساس دین اسلام بر این حقایق نهاده شده و قوانین آن بر پایه احتیاجات تکوینی و فطری انسانی مستقر گردیده است‌. بعضی از این قوانین ثابت است و برخی دیگر نیز متغیر و بنابه مصلحت روز از احکام کلی دین استنباط می‌شود، در نتیجه‌، چون تمامی نیازمندی‌های بشر برای هدایت و سعادت‌، در دین اسلام وجود دارد، می‌توان گفت که دین‌ِ اسلام دین کاملی است‌. آیة شریفة "الْیَوْم‌َ أَکْمَلْت‌ُ لَکُم‌ْ دِینَکُم‌ْ وَأَتْمَمْت‌ُ عَلَیْکُم‌ْ نِعْمَتِی‌; (مائدة‌، 3) امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم‌."، به این معناست که پیامبر9 با استفاده از نیروی وحی‌، آخرین مرحلة کمال را با تمام شرایط و خصوصیات در اختیار بشرِ حق‌جو قرار داده و موانع کار را نیز از سر راه آن‌ها برداشته‌، به طوری که دیگر هیچ نقصی تا قیامت برای راهنمایی انسان باقی نمانده است‌: "وَتَمَّت‌ْ کَلِمَت‌ُ رَبِّکَ صِدْقًا وَعَدْلاً لآ مُبَدِّل‌َ لِکَلِمَـَتِه‌ِ; (انعام‌، 115) و کلام پروردگار تو، با صدق و عدل به حد تمام رسید; هیچ کس نمی‌تواند کلمات او را دگرگون سازد."(ر.ک‌: المیزان‌، ترجمه حجتی کرمانی‌، ج 5، ص 278 ـ 283، نشر فرهنگی رجأ.) 2. از هر گونه تحریف و تغییر مصون باشد; پیامبران الهی‌، واسطة بین خدا و مردمان بوده‌اند تا آدمی را به سوی سعادت ابدی راهبری کنند. امّا دعوت پیامبران پس از چندی تحریف می‌گردید و یا اساساً از میان جامعه رخت می‌بست‌. از این رو، حکمت الهی اقتضا می‌کرد که پس از تحریف‌، یا از بین رفتن محتوای دعوت یک پیامبر، پیامبر دیگری مبعوث شود تا دوباره دعوت به سوی حق را احیأ کند و تحریف‌های صورت پذیرفته را بزداید و رسالت الهی را به مسیر اصلی خود بازگرداند، امّا این مطلب دربارة اسلام صدق نمی‌کند; زیرا یکی از حکمت‌های خاتمیت و کمال دین اسلام‌، صیانت الهی قرآن از هر گونه تحریف و تغییر است‌: "انا نحن نزلنا الذکر وانّا له لحافظون‌; (حجر،9)، بی‌تردید، ما این قرآن را به تدریج نازل کرده‌ایم و قطعاً نگهبان آن خواهیم بود.". 3. دارای کامل‌ترین و مطلوب‌ترین نظام حقوقی باشد; از این نظر نیز دین اسلام کامل‌ترین دین است‌; زیرا دارای احکام و مقرّراتی است که یک نظام اجتماعی هماهنگ و منسجم را تشکیل می‌دهند و کیفیت آن‌ها به گونه‌ای است که اجرأ و پیاده شدنشان در ابعاد گستردة فرهنگی‌، حقوقی‌، سیاسی‌، اجتماعی‌، اقتصادی و...، ممکن بوده و با اجرای آن‌ها حکومتی مقتدر و هم صدا با فطرت بشری به وجود خواهد آمد. 4. بعد از رفتن آن پیامبر از بین مردم‌، افراد معصومی‌، که با عالم غیب در ارتباط هستند، عهده‌دار مسؤولیت تبیین و توضیح احکام و تفسیر و تداوم آن شریعت باشد; این مسأله در اسلام‌، از سوی امامان معصوم‌: تأمین می‌گردد.(ر.ک‌: راه و راهنماشناسی‌، استاد محمد تقی مصباح یزدی‌، ج 5، ص 184ـ189، انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌; / نگرشی بر فلسفة سیاسی اسلام‌، اسماعیل داربکلایی‌، ص 236ـ241، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌.)