در مورد سنت گرایان در قرآن چه آیاتی وجود دارد؟

کلمه "سنّت‌" معانی مختلف دارد و غالباً معادل با عرف‌، رسم‌، عادت‌، سبک‌، شیوه و اسلوب به کار می‌رود. در زبان فارسی‌، این کلمه به معنای پیروی صرف و غیرِ معقول از برخی آداب و رسوم‌، هم به کار می‌رود. اصطلاح "سنت گرایی‌" نشانگر یک مکتب جدید در مغرب است‌، که در قرن بیستم آغاز شد. بنیان گذار این مکتب "رنه گنون‌" (1951 ـ 1886) فرانسوی است‌. این مکتب در برابر مکتب مدرنیسم و پرامدرنیسم قرار دارد. سنت گرایان معتقدند: انسان‌ها از این جهت که انسانند، ذاتاً از مواهب خاصی برخوردارند که دیگر مخلوقات از آن بی‌بهره‌اند، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن‌، سیطره بر دیگر موجودات و... آدمیان از همان نخستین روزهای پیدایش بر روی زمین‌، به چنین مجموعه‌ای از حقایق‌، دست یافته‌اند. حقایقی که چون حقیقت‌اند، آب و رنگ زمان‌، مکان و اوضاع و احوال خاصی را ندارند. سنت گرایان به این مجموعه‌ی حقایق همه جایی و همیشگی‌، سنت می‌گویند. اینان‌، نظریات و مدعاهایی در زمینه ما بعد الطبیعی ، انسان شناختی و اخلاقی دارند.( ر.ک‌: مجله نقد و نظر، سال چهارم‌، ش 3 و 4، تابستان و پاییز 77، ص 6 به بعد، گفتگو با آقایان اعوانی‌، ملکیان‌، لگنهاوزن‌. ) در صورتی می‌توان‌، دیدگاه قرآن را در مورد سنت گرایان بیان کرد، که همه‌ی مدعاها و نظرات سنت گرایان مورد بررسی و نقد قرار گیرد و چنین چیزی از حوصلة یک پاسخ خارج است و تنها به چند نکته اشاره می‌شود: 1. از نظر قرآن دو نوع سنت داریم‌: سنت ناپسند و مذموم (پیروی کورکورانه از نیاکان‌) "واِذا قیل‌َ لَهُم‌ُ اتَّبِعوا ما اَنزَل‌َ اللّه‌ُ قالوا بَل نَتَّبِع‌ُ ما اَلفَینا عَلَیه‌ِ ءابأَنا اَولَو کان‌َ ءاباؤُهُم لایَعقِلون‌َ شَی ?‹ـًا ولا یَهتَدون‌; (بقره‌،170) و هنگامی که به آنان گفته شود: از آن چه خدا نازل کرده است‌، پیروی کنید، می‌گویند: ما از آن چه پدران خود را بر آن یافتیم‌، پیروی می‌نماییم‌. آیا اگر پدران آنان‌، چیزی نمی‌فهمیدند و هدایت نیافتند، باز از آنان پیروی خواهند کرد؟!" سنت پسندیده و محمود (پیروی عاقلانه و منطقی از آثار به جا مانده از گذشتگان‌) (احزاب‌، 21; ممتحنه‌، 4 و 6) 2. سنت در قرآن‌، به معنای قوانین ثابت و اساسی تکوینی یا تشریعی الهی به کار رفته است‌. (احزاب‌، 62; فاطر، 43; غافر، 85; فتح‌، 23) خداوند در عالم خارج و در قانون گذاری‌، اصول و قوانین ثابتی دارد، که قرآن از آن به سنت یاد کرده است‌.( ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 17، ص 434 ـ 436، دارالکتب الاسلامیة‌. ) 3. این که سنت گرایان می‌گویند: انسان در برابر دیگر مخلوقات‌، از ویژگی‌های انحصاری‌، مانند: قدرت تفکر و استدلال‌، مختار بودن و سیطره بر دیگر موجودات برخوردار است‌، سخن صحیحی است و آیات قرآن کریم بر آن دلالت دارد، (بقره‌، 29; جاثیه‌، 12; نحل‌، 78; کهف‌، 29; انسان‌، 3) ولی این به معنای درستی همه‌ی ادعاهای آنان نیست‌، بلکه باید یکایک ادعاهایشان بررسی شود تا صحت و سقم آن‌هامشخص گردد. 4. پیروی از سنت‌های صحیح و معقول گذشتگان‌، به معنای رها کردن نوآوری معقول و صحیح و مبارزه با هر چیز نو و جدید نیست‌. اصلاً پیروی از سنت‌های صحیح و معقول با نوآوری معقول و صحیح تنافی ندارد.