در قرآن کریم‌، درباره صور و اشباح چیزی آمده است‌؟ لطفاً توضیح دهید و کتابی را در این باره معرفی کنید.

پرسشگر گرامی‌. اگر منظور شما از اشباح‌، همان ارواح می‌باشد، در قرآن کریم در این باره بحث‌هایی شده است‌. روح‌، به معانی مختلفی در قرآن به کار رفته است‌. آیات 29 سورة حجر و 72 سورة ص ـ که از جهت لفظ یکسان است ـ دربارة روح انسانی است که وجود او به آن است‌. "فإذا سویتُه و نفخت‌ُ فیه من روحی فقعوا له سَجدین‌; پس چون به او سامان دادم و از روح خود در آن دمیدم‌، برایش به سجده درافتید." در آیات دیگری نیز القا و دمیدن روح به بدن مادّی مورد توجّه قرار گرفته است‌; مانند: "ثم سوّئَه و نفخ فیه من روحه‌; (سجده‌، 9) سپس ]اندام‌[ او را موزون ساخت و از روح خویش در او دمید." باید توجه داشت که منظور از اضافه و نسبت روح به خدا (روحی‌ِ) شرافت داشتن و بیان عظمت روح است‌.( تفسیر المیزان‌، ذیل تفسیر آیه فوق‌. ) حقیقت روح‌: برخی از مفسران‌، در بیان حقیقت روح انسانی اقوالی را ارائه کرده‌اند; ولی از آن‌جا که دانش مربوط به روح انسان و کیفیت آن در اختیار عموم بشر قرار داده نشده‌، تنها اقوالی پذیرفتنی است که مستند به اخبار و روایات باشد. خداوند متعال می‌فرماید: "و یَسئلونک عن الروح قل الروح من أمر ربّی و ما أُوتیتم من العلم إلاّ قلیلاً; (اسرأ، 85) ]ای رسول‌[ از تو دربارة حقیقت روح می‌پرسند. بگو: روح از امر پروردگار من است و علمی که به شما روزی شده‌، بسیار اندک است‌." انسان‌، برای شناخت حقیقت یک امر ماورایی و خارج از قدرت درکش ابزاری جز روایات ندارد. در روایات نیز برخی از صفات روح آمده است‌; چنان‌که ابوبصیر از امام باقر یا امام صادق‌روایت کرده که حضرت در پاسخ وی در مورد "و یسئلونک عن الروح‌..." فرمودند: همان است که در همه جنبندگان وجود دارد. ابابصیر می‌گوید: پرسیدم آن چیست‌؟ فرمود: از عالم ملکوت و از قدرت است‌.( ترجمه المیزان‌، ج 13، ص 296، به نقل از تفسیر عیاشی‌، ج 2، ص 317، ح 163. ) چنان‌که در ابتدا ذکر شد، روح در قرآن به معنا و یا معانی دیگری نیز به کار رفته است‌; چنان‌که در آیه 38 سوره نبأ و آیه 52 سورة شوری ـ بنابر احتمالی که داده‌اند ـ روح به معنای فرشته است‌.( ر.ک‌: حقیقت روح‌، احمد زمردیان‌، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ـ اصالت روح‌، جعفر سبحانی‌، مؤسّسه امام صادق ـ تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم و دیگران‌، ج 12، ص 250ـ265 ـ تفسیر المیزان‌، علاّمه طباطبایی‌، ج 13، ص 97ـ191، اعلمی‌. ) پرسشگر محترم‌! اگر منظور شما از اشباح‌، دیدن شَبَه‌، سایه‌های تخیّلی و... می‌باشد، در این باره در قرآن چیزی یافت نشد، برای آگاهی بیشتر به کتاب‌. پیام قرآن‌، آیت اللّه مکارم شیزای و دیگران‌، ج 5، ص 287 ـ 304، دارالکتب الاسلامیة یا ارتباط با ارواح‌، آیت اللّه مکارم شیرازی‌، انتشارات نسل جوان و... مراجعه کنید. پرسشگر محترم‌! اگر منظور شما از کتاب فرستاده شده برای سایر پرسشگران‌، درس‌های طرح آموزش مفاهیم قرآن است در مکاتبات بعدی توضیح دهید.