درباره خلقت آسمان‌ها و زمین در شش روز ـ ]با توجّه به این كه نظریات متفاوتی وجود دارد[ ـ لطفاً بفرمایید منظور خداوند متعال از این جمله چیست‌؟

خداوند در آیة 38 ق می‌فرماید: "وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَـَوَ َت‌ِ وَالاْ ?َرْض‌َ وَ مَا بَیْنَهُمَا فِی سِتَّة‌ِ أَیَّام‌...; و در حقیقت‌، آسمان‌ها و زمین و آن‌چه را كه میان آن دو است در شش هنگام آفریدیم‌..." در مورد چگونگی خلقت آسمان و زمین در شش دوران باید بگوییم‌: وقتی ارادة خدا بر وجود چیزی تعلق گرفت‌، وجود آن‌، بر چیز دیگری غیر از ارادة خدا توقف ندارد و ارادة خدا علت تامة وجود آن است‌; اما هر طور كه اراده كند، همان طور موجود می‌شود; یعنی اگر اراده كند در یك لحظه موجود شود، در همان یك لحظه و اگر اراده كند در چند میلیون سال موجود شود در همان مقدار از زمان‌، بدون كم و زیادی موجود می‌شود.(تفسیر نمونه‌، ج 1، ص 418، بقره 117.) در واقع آن‌چه خدا انجام می‌دهد، همان اراده است‌، كه اراده زمان‌بردار نبوده و در زمان واقع نمی‌شود. اما آن‌چه تحقق می‌یابد و موجود می‌شود دو قسم است‌: یا موجودی مادی و محدود به ظرف زمان است و یا موجودی مجرد و غیر زمانی‌; در مورد مجردات واضح است كه وجودشان زمان بردار نیست و بلافاصله بعد از ارادة خدا در یك لحظه موجود می‌شوند. اما، از آن‌جا كه ماده شایستگی آفرینش دفعی را ندارد، محال است موجودات مادی در یك لحظه خلق شوند و این به قدرت خالق ربطی ندارد; مثلاً: اگر گفته شود در ظرف یك لیتری نمی‌توان دو لیتر شیر ریخت‌، به این مفهوم نیست كه شیر كم و محدود است‌، بلكه ظرف محدود است‌. همان طور كه مكان و طول و عرض بُعد وجودی موجودات مادی است‌; بنابراین تحقق یافتن ماده بدون آنها محال است‌، بدون زمان هم ممكن نیست بوجود بیایند. و زمان‌دار بودن‌، مقتضای مادی بودن آنها است‌، به عنوان نمونه‌: یا یخ موجود نمی‌شود و یا اگر موجود شود حتماً سرد است و ممكن نیست یخی باشد كه سرد نباشد. پس در خلقت موجودات مادی آنچه از خدا واقع می‌شود، همان اراده است‌. و چون موجود مادی به علّت‌ِ مادّی بودن‌، زمان‌دار است‌، باید در زمان مشخصی موجود شود و خلق‌ِ موجود مادی بدون زمان محال است‌.(با استفاده از معارف قرآن‌، مصباح یزدی‌، ص 177 ـ 192، نشر انتشارات اسلامی‌.) اما اینكه چرا زمان خلقت عالم 6 روز بوده نه كمتر و نه بیشتر؟ یعنی چرا خدا اراده كرد كه در 6 روز موجود شوند؟ ابتدا باید گفت‌: مراد از 6 روز (ستّة ایّام‌) شش روز از روزهای معمولی نیست‌، چون روز معمولی از حركت زمین به دور خود و به دور خوشید حاصل می‌شود، كه قبل از خلق آسمان و زمین معنا ندارد، بلكه مراد از آن 6 قطعه از زمان‌،(المیزان‌، طباطبایی‌، ج 17، ص 362، نشر جامعة مدرسین‌.) یا 6 دورة خلقت و 6 مرحلة خلقت‌،(معارف قرآن‌، مصباح یزدی‌، ج 2، ص 241، نشر در راه حق‌.) می‌باشد. اما دلیل 6 مرحله بودن یا 6 بُرهه از زمان بودن خلق آسمانها و زمین این است كه‌، مسیر عادی تكامل آسمان و زمین و قابل سكونت شدن زمین همان مقدار بوده است‌، و خدا اراده كرده است كه همة امور به اسباب عادی خود تكامل یافته و مسیر عادی خود را طی كنند، كه این‌، همان ارادة تكوینی خداست‌. همان طور كه سیر عادی تكامل جنین 9 ماه و 9 روز طول می‌كشد، اما خدا قادر است در كمتر از آن هم آنرا كامل كند. پس‌: اوّل این كه خلقت آسمانها و زمین به علّت مادّی بودنشان زمان‌مند است و در یك لحظه ممكن نیست‌. دوّم‌: چرا در كمتر از 6 مرحله یا شش مرحله اززمان نشد؟ به دلیل این بوده است كه خدا خواسته مسیر عادی و طبیعی تكامل خود را طی كنند و ارادة تكوینی خدا بر همین است‌.