حکمت چهل شب عبادت حضرت موسی در کوه طور چیست‌؟

در قرآن کریم به برخی از اعداد مانند عدل "چهل‌"، "هفت‌"، "هفتاد" و... توجه ویژه‌ای شده است‌. در مورد عدد "چهل‌" نیز مطالب جالبی وجود دارد که حکایت از وجود رموز و اسراری در آن است‌; چنان که دربارة میقات حضرت موسی‌غ آمده و می‌فرماید: "و ما به موسی سی شب وعده گذاردیم‌، سپس آن را با ده شب ]دیگر[ تکمیل نمودیم‌، به این ترتیب میعاد پروردگارش ]با او[ چهل شب تمام شد..."(اعراف‌،142) و نیز دربارة سرگردانی قوم یهود از عدد "چهل‌" سال و دربارة سن‌ّ رشد و کمال آدمی نیز از عدد "چهل‌" سال یاد شده است‌. ممکن است یکی از حکمت‌های تأکید بر عدد چهل سال برای سن رشد و کمال انسان‌ها آن باشد که رسیدن به چهل سالگی به طور معمولی و غالباً با کمال عقل همراه است در روایات اسلامی نیز سن کمال خِرد، چهل سالگی مشخص شده است‌.(ر.ک‌: سفینة البحار، شیخ عباس قمی‌، ج 2، ص 332، آستان قدس رضوی‌.) پیامبر گرامی‌نیز در سن چهل سالگی به مقام نبوت مبعوث شد و به حضرت موسی نیز دستور داده شد که چهل شب در کوه طور عبادت کند. پس معلوم می‌شود که عدد "چهل‌" در جهان هستی دارای اسرار و رموزی است که عقل انسان‌ها از درک کامل آن عاجزند. مقیاس چهل سال دربارة چهل روز و شب نیز صادق است‌، حضرت امام باقر7 می‌فرماید: "هر کس چهل روز، ایمانش را برای خدا خالص گرداند، خداوند، محبت دنیا را از دل او بیرون می‌کند و بینشی به وی عطا می‌کند که درد و درمان خویش را بداند و حکمت را در دل او جای می‌دهد."(همان‌، ص 331.) و ممکن است که عارفان که اقدام به چله‌نشینی یا چله‌گزینی می‌نمایند، با الهام از این گونه روایات باشد. از نظر تکوین و آفرینش چهل روز یا شب ویژگی خاصی دارد، یکی از دانشمندان در شرح حدیث مذکور می‌نویسد:ممکن است از این جهت عدد چهل در روایات مذکور آمد که خداوند متعال‌، انتقال انسان در اصل آفرینش را از حالی به حال دیگر در چهل روز ]یا شب‌[ قرار داده است‌; همچنین نطفه پس از چهل شبانه روز به عَلَقه و علقه پس از چهل روز به مضغه و... تبدیل می‌شود و این‌ها همه نشان دهندة وجود اسرار و رموز در عدد چهل است‌.(ر.ک‌: اسرار عدد چهل‌، محسن آشتیانی‌، انتشارات فقه‌.)