تهمت و خیانت یک دوست را چگونه می‌توان توجیه کرد؟

تهمت و خیانت‌، از هر فردی سر زند، زشت و ناپسند است‌، لکن اگر دوستی به دوست خود تهمت بزند، یا به او خیانت نماید، زشت‌تر است‌، چون انسان‌، از دوست خود، امانت‌، لطف‌، محبت و نصرت انتظار دارد و اگر از او بدی ببیند; تحمل این امر برای او مشکل است‌; تردیدی نیست که تهمت از گناهان بزرگی است که قرآن مجید، به شدّت آن را مورد نکوهش قرار داده است‌: "اِنَّما یَفتَرِی الکَذِب‌َ الَّذین‌َ لا یُؤمِنون‌َ بِ ?‹ایـَت‌ِ اللّه‌;(نحل‌،105) کسانی به مردان حق دروغ می‌بندند و تهمت می‌زنند که به آیات الهی ایمان ندارند." از این استفاده می‌شود که مؤمن هرگز تهمت نمی‌زند و نسبت دروغ به کسی نمی‌دهد، و یدترین تهمت‌، اتهامی است که فردی خود مرتکب عمل بدی شده باشد و آن را به دیگری نسبت دهد: "ومَن یَکسِب خَطِی ?‹َة‌ً اَو اِثمـًا ثُم‌َّ یَرم‌ِ بِه‌ِ بَرِی ?‹ـًا فَقَدِ احتَمَل‌َ بُهتـَنـًا واِثمـًا مُبینـا;(نسأ،112) کسی که خطا یا گناهی مرتکب شود، سپس بی‌گناهی را متهم سازد، بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش گرفته‌." امام صادق‌فرمود: "هر گاه مؤمن به برادر دینی خود تهمت بزند، ایمان در قلب او آب می‌شود، همان طور که نمک در آب حل می‌گردد."( میزان الحکمه‌، محمد محمدی ری شهری‌، ج 1، ص 538. ) اما این که چگونه تهمت و خیانت یک دوست را باید توجیه کرد، بدیهی است که برای توجیه تهمت از طرف دوست باید از خصوصیات‌، روحی‌، و اخلاقی او مطلع باشیم تا بتوانیم برای کار او توجیهی داشته باشیم‌، و انگیزه او از این عمل بد را تفسیر کنیم‌، لکن باید دانست کاری که خدا حرام کرده‌، توجیهی ندارد و هیچ فردی حق ندارد مرتکب کاری شود که از نظر شرعی و عقلی ناپسند است و نباید کار خود را توجیه کند; برای مثال بگوید من که تهمت زدم‌، حق داشتم‌، چون او هم در گذشته به من تهمت زده بود; زیرا هرگز خطای فردی‌، مجوز خطای فرد دیگری نمی‌شود، جز در قصاص‌.