تفکر در آیات قرآن‌، چه آثاری دارد؟

در قرآن‌، انسان‌ها به "تدبّر" و "تفکّر" فرا خوانده شدند. اگر چه واژة تفکر بیشتر از تدبر در قرآن آمده است‌، ولی تدبر در هر آیه‌ای که آمده‌، تدبر در قرآن را برای مخالفان و موافقان گوشزد کرده است‌. در مقابل تدبّر، انسان‌ها به ویژه مسلمانان به تفکر در انواع چیزها، مانند آفرینش آسمان و زمین‌، (آل عمران / 91)، شراب و قمار (بقره / 219 و 266) و... توصیه شده‌اند. در تفاوت تفکر و تدبر گفته‌اند: "تفکر مربوط به بررسی علل و خصوصیات یک موجود است‌، اما تدبر مربوط به بررسی عواقب و نتایج آن است‌."(شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه‌، جفعر شریعتمداری‌، واژة "دَبَرَ".) با این توضیح معلوم شد که پرداختن به آثار تدبّر که به صراحت در مورد قرآن آمده است مناسب‌تر است‌. گفته شد که "تدبر" به معنای "ژرف اندیشی و عاقبت اندیشی‌" است‌. این واژه چهار بار در قرآن به کار رفته است‌. در سه آیه‌، (مؤمنون‌،68)، (محمد،24)، (نسأ،82)، قرآن کریم مخاطبان خود را به تدبّر در اعماق و مقاصد پیام خویش دعوت نموده است و در آیة چهارم "کِتَـَب‌ٌ أَنزَلْنَـَه‌ُ إِلَیْکَ مُبَـَرَکٌ لِّیَدَّبَّرُوَّاْ ءَایَـَتِه‌ِی وَ لِیَتَذَکَّرَ أُوْلُواْ الاْ ?َلْبَـَب‌"(ص‌،29)، محتوای پر خیر و برکت قرآن را بیان کرده تا مخاطبان به واسطة تدبّر در آن‌، از برکات عظیم آن بهره‌مند گردند. برخی از آثار تدبّر که از این آیات فهمیده می‌شود عبارتند از: 1. با دقت و تأمل در آیات‌، "الهی بودن قرآن‌" معلوم خواهد شد; 2. با تدبّر در قرآن از ذخایر بی‌کران و پر خیر و برکت کلام خدا بهره خواهیم گرفت‌; 3. بدون "تدبّر" به ایمانی راسخ و یقینی استوار، دست نخواهیم یافت و در تاریکی شک سرگردان خواهیم بود; 4. بدون تدبّر، عمق و مغز آیات را نمی‌توان دریافت و به حقایق شگفت و حیرت آورش پی برد; 5. کسی که در آیات تدبّر می‌کند، با تمام وجود، در جای جای قرآن‌، حضور خدا را حس خواهد کرد و دل و جانش را از نور او سرشار خواهد کرد.(ر.ک‌: پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن‌، ولی ا... نقی‌پور، ص 31، انتشارات اسوه‌.)