برخی می‌گویند با نزول قرآن علوم بسیاری تدوین شده و بسیاری از آنان در روند بازشناسی علوم قرآنی پی‌ریزی شده است‌; لطفاً بگویید که چگونه علوم

"علوم قرآنی‌" به مجموعه‌ای از علوم اطلاق می‌گردد که برای فهم و درک قرآن مجید به عنوان مقدمه فراگرفته می‌شوند و دانستن آن‌ها برای هر مفسّر و محققی لازم است و به تعبیری مباحثی متعلق به قرآن است که از جهت نزول قرآن‌، ترتیب‌، جمع‌، کتابت‌، قرائت‌، تفسیر، ناسخ و منسوخ و... به بررسی و بحث پرداخته شده است‌. از آن‌جا که نحوة نگارش محققان و دانشمندان علوم قرآنی به قرآن از جوانب مختلف بوده و شیوه‌های تقسیم‌بندی آنان در ارتباط با مباحث آن متفاوت است‌، در انواع و تعداد علوم قرآن تفاوت دیده می‌شود و برخی آن را به پنجاه‌، بعضی به هشتاد و دسته‌ای به چهارصد و یا حتی بیشتر ذکر کرده‌اند. اهتمام و عنایت مسلمانان از صدر اسلام و اشتیاق شدید آنان به قرآن به عنوان وحی آسمانی و معجزه جاودانی باعث شد تا از همان قرن نخست بزرگانی از صحابه پیامبر اکرم‌و پس از آن علما و دانشمندان اسلامی در زمینه‌های مختلف تفسیر و مسائل مربوط به قرآن توجه ویژه‌ای را نشان دهند. به اعتقاد دانشمندان علوم قرآنی‌، در میان صحابه پیامبر گرامی‌حضرت علی بن ابیطالب‌از پیشگامان و طلایه‌داران تفسیرو علوم قرآنی بوده و شاگردانی در تفسیر قرآن همچون ابن عباس را تربیت کرده‌اند. دورة تدوین تفسیر و مباحث قرآنی از قرن دوم هجری آغاز شد و از این زمان به بعد دانشمندان فراوانی به تألیف آثاری دربارة علوم قرآنی پرداختند. اصطلاح علوم قرآنی آن گونه که امروزه رایج است با آن در سده‌های نخستین مصطلح بوده‌، متفاوت است‌، در گذشته علوم قرآنی بر مباحث تفسیری قرآن نیز اطلاق می‌شد; ولی به تدریج کثرت و تنوّع مباحث سبب شد میان مباحث علوم قرآنی و علم تفسیر نوعی مرزبندی به وجود آید. تدوین جامع انواع علوم قرآنی‌، از قرن هشتم با تألیف کتاب "البرهان فی علوم القرآن‌" اثر بدرالدین محمد بن عبداللّه زرکشی آغاز می‌گردد که از جامعیت مناسبی برخوردار می‌باشد. و به تدریج آثار متعدد و متنوّعی درباره علوم قرآنی تدوین و تألیف شد. و درعصر حاضر نیز می‌توان از آثاری مثل "التمهید فی علوم القرآن‌" اثر آیت اللّه محمد هادی معرفت‌; پژوهشی در تاریخ علوم قرآن اثر سید محمد باقر حجتی و... نام برد.(ر.ک‌: درسنامة علوم قرآنی‌، حسین جوان آراسته‌، سطح 1، ص 25ـ29، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌، قم‌.) پرسشگر محترم‌! برای آگاهی بیشتر از روند و نحوة شکل‌گیری تاریخ علوم قرآنی می‌توانید به کتاب‌های زیر مراجعه کنید: 1. التمهید فی علوم القرآن‌، آیت اللّه معرفت‌، ج 1 تا 5، انتشارات اسلامی‌. 2. علوم قرآنی‌، آیت اللّه معرفت‌، انتشارات مؤسسة التمهید. 3. تاریخ تاریخ‌، محمود رامیار، انتشارات امیرکبیر. 4. پژوهشی در تاریخ قرآن‌، محمد باقر حجتی‌، دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌. و... از آن جا که قرآن کریم‌، معجزه جاویدان پیامبر اکرم‌می‌باشد و کسی نتوانسته حتی سوره‌ای مثل و همانند آن را بیاورد از نظر لفظ و معنا پویا و در جهات مختلف دارای اعجاز است‌. و به همین خاطر و اهمیت فراوان قرآن کریم و جایگاه ویژة آن در میان مسلمانان‌، علوم مربوط به آن نیز مورد توجه ویژة مسلمانان قرار گرفته است و دراین راستا کتاب‌ها، مقالات و... فراوانی نگاشته شده و از همان آغاز، تاریخ قرآن و علوم قرآنی مورد توجه قرار گرفت‌.(برای آگاهی بیشتر ر.ک‌: علوم قرآنی‌، آیت اللّه معرفت‌، ص 318ـ490، انتشارات التمهید.)