برای این که خواب سبکی داشته و سحر خیز باشیم و نماز صبح را در اول وقت خوانده، حتی نماز شب بخوانیم، چه باید کرد؟

خواب، امری لازم برای ادامة حیات انسان است; اما باید به اندازة کافی بوده و از زیادهروی در آن بپرهیزیم; از همین رو است که در روایات از زیاد خوابیدن به شدت نهی شده است. پیامبر6 در این باره میفرمایند: "از خواب زیاد برحذر باشید که همانا خواب زیاد، شخص را در روز قیامت، فقیر رها خواهد ساخت."(بحار، ج 76، ص 180.) عواملی که سبب زیادی خواب و از دست رفتن نماز صبح در اول وقت آن، و همین طور نماز شب میشود، به شرح زیر است: 1. زیاد خوردن: حضرت عیسیغ خطاب به قومش میفرماید: "ای بنی اسرائیل! زیاد نخورید. پس، همانا کسی که زیاد بخورد، بسیار میخوابد و کسی که زیاد بخوابد، نماز کمتر به جا آورد، و کسی که نماز کمتر بخواند، از غافلین نوشته خواهد شد."(میزان الحکمة، ج 1، ص 113.) 2. گناه: امام صادقمیفرماید: "شخص، گناه مرتکب میشود; پس، به درستی که از نماز شب محروم میگردد; و همانا، اثر گناه در شخص، از ]اثر[ چاقو در گوشت، سریعتر است."(کافی، ج 3، ص 374، انتشارات گلگشت.) 3. دروغ: امام صادقمیفرماید: "اِنّ الرجل لیکذب الکذبة فیحرم...; همانا شخص، دروغ میگوید; پس به واسطة آن، از نماز شب محروم میشود; پس هنگامی که بدین سبب از نماز شب محروم گشت، از روزی محروم میشود."(بحار، ج 87، ص 146.) دو چیز نیز، میتواند به بیدار شدن ما در شب کمک کند: 1. توجه به اهمیت موضوع: اگر ما به درستی، به اهمیت نماز شب و نماز اول وقت پی ببریم، در بیدار شدن ما اثر زیادی خواهد داشت. خواندن و مرور فواید نماز شب و نماز اول وقت، و مذمت افرادی که این دو عمل را انجام نمیدهند، انگیزه ما را در بلند شدن هنگام شب، افزایش خواهد داد; چنان چه اگر ما مسافرت مهمی در پیش داشته باشیم که لازم باشد صبح زود بیدار شویم، این انگیزة قوی در بیدار شدنِ به موقعِ ما، کمک زیادی خواهد کرد. 2. خواندن آخرین آیة سورة کهف: "قُل اِنَّما اَنا بَشَرٌ مِثلُکُم یوحیَ..."(کهف،110) امام صادقدر روایتی میفرمایند: "بندهای از بندگان، که آخر سورة مبارکة کهف را بخواند و اراده کند که در فلان ساعت برخیزد، در همان ساعت از خواب برمیخیزد."(مفتاح الفلاح از شیخ بهایی، به نقل از فضایل و آثار نماز شب، ص 127.) برای استفادة بیشتر میتوانید به کتاب "خودسازی"، نوشته ابراهیم امینی و کتاب "فضایل و آثار نماز شب"، نوشتة عباس عزیزی رجوع نمایید، و همان طور که در بعضی روایات آمده و به تجربه نیز ثابت گشته است، خواب قبل از اذان ظهر نیز میتواند در بیدار شدن برای نماز شب مؤثر باشد.