با توجه به این که در قرآن در مورد "صدقه‌" و مصارف آن سخن گفته شده است آیا می‌توان صدقه و پول کفاره روزه‌های قضا و زکات فطر را به بستگان نیازمن

صدقه بر دو قسم است‌: واجب و مستحب‌1. صدقة واجب‌: همان زکات است که در قرآن به نام صدقه نامیده می‌شود و به موارد مصرف آن اشاره شده است‌: "إِنَّمَا الصَّدَقَـَت‌ُ لِلْفُقَرَآءِ وَالْمَسَـَکِین‌ِ وَالْعَـَمِلِین‌َ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَة‌ِ قُلُوبُهُم‌ْ وَفِی الرِّقَاب‌ِ وَالْغَـَرِمِین‌َ وَفِی سَبِیل‌ِ اللَّه‌ِ وَابْن‌ِ السَّبِیل‌ِ فَرِیضَة‌ً مِّن‌َ اللَّه‌ِ وَاللَّه‌ُ عَلِیم‌ٌ حَکِیم‌ٌ ;(توبه‌،60) زکات‌ها مخصوص فقرا و مساکین و کارکنانی است که برای ]جمع‌آوری‌[ آن زحمت می‌کشند، و کسانی که برای جلب محبت‌شان اقدام می‌شود، و برای ]آزادی‌[ بردگان‌، و ]ادای دین‌[ بدهکاران‌، و در راه ]تقویت آیین‌[ خدا، و واماندگان در راه‌; این‌، یک فریضة ]مهم‌[ الهی است‌; و خداوند دانا و حکیم است‌." 2. صدقة مستحب‌: در قرآن کریم به این نوع صدقه "انفاق‌" نیز گفته شده است‌: "الَّذِین‌َ یُنفِقُون‌َ أَمْوَ َلَهُم‌ْ فِی سَبِیل‌ِ اللَّه‌ِ ثُم‌َّ لاَ یُتْبِعُون‌َ مَآ أَنفَقُواْ مَنًّا وَ لاَ َّ أَذًی لَّهُم‌ْ أَجْرُهُم‌ْ عِندَ رَبِّهِم‌;(بقره‌،262) کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، سپس به دنبال انفاقی که کرده‌اند، منّت نمی‌گذارند و آزاری نمی‌رسانند، پاداش آن‌ها نزد پروردگارشان ]محفوظ[ است‌."; "یَـََّأَیُّهَا الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ لاَ تُبْطِـلُواْ صَدَقَـَتِکُم بِالْمَن‌ِّ وَالاْ ?َذَی‌َ;(بقره‌،264) ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بخشش‌های خود را با منّت و آزار، باطل نسازید." صدقة واجب و مستحب را می‌توان به فقیر داد; البته‌، چون فقیر مورد نظر شما از بستگان و خویشاوندان است‌، بهتر نیز می‌باشد، زیرا در قرآن‌، کمک به خویشاوندان فقیر، مورد عنایت بیش‌تری قرار گرفته‌، به گونه‌ای که افزون بر صدقه‌، "احسان‌" نیز شمرده شده است‌، تا آن جا که می‌فرماید: "وَ لاَ یَأْتَل‌ِ أُوْلُواْ الْفَضْل‌ِ مِنکُم‌ْ وَ السَّعَة‌ِ أَن یُؤْتُوَّاْ أُوْلِی الْقُرْبَی‌َ وَالْمَسَـَکِین‌َ وَ الْمُهَـَجِرِین‌َ فِی سَبِیل‌ِ اللَّه‌;(نور،22) آن‌ها که از میان شما دارای برتری ]مالی‌[ و وسعت زندگی هستند، نباید سوگند یاد کنند که از انفاق‌، نسبت به نزدیکان و مستمندان و مهاجران در راه خدا دریغ نمایند." و در مورد احسان به خویشاوندان می‌فرماید: "وَ بِالْوَ َلِدَیْن‌ِ إِحْسَانًا وَ ذِی الْقُرْبَی‌َ وَ الْیَتَـَمَی‌َ وَ الْمَسَـَکِین‌;(بقره‌،83) و به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید." هم‌چنین پرداخت کفارة روزة قضا نیز به ایشان ایرادی ندارد، ولی در چگونگی احکام آن باید به رسالة مرجع تقلید خود مراجعه نمایید، زیرا برای مثال‌، برخی مراجع‌، پرداخت پول کفاره را کافی نمی‌دانند، ولی برخی دیگر کافی می‌دانند و مسائلی از این قبیل‌.(توضیح المسائل مراجع‌، ج 1، ص 871، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیة قم‌.) امّا پرداخت زکات فطر، در صورتی صحیح است که هر دو سیّد باشید و یا هر دو سیّد نباشید و چنان چه سید باشد، زکات فطر شما به او نمی‌رسد; البته‌، شرایط دیگری نیز در این‌باره وجود دارد که برای رعایت آن‌ها، باید به رسالة مرجع تقلید خود مراجعه کنید. و لزومی ندارد که مستحق یاد شده‌، بداند آنچه به او داده می‌شود، زکات یا صدقه است‌.