با توجه به این‌که آیات قرآن مربوط به جو حاکم میان اعراب و زمان نزول آیات است‌... در مورد انطباق آن با جامعة مدرن امروز توضیح دهید؟

قرآن کریم کتاب هدایت همة انسان‌ها در همة اعصار است‌; پهنة زمین و گسترة زمان حوزة نورافشانی خورشید همیشه تابان قرآن کریم است‌، نور هدایت قرآن تا آن جا که مرز بشریت است می‌تابد: "وَ مَا هِی‌َ إِلآ ذِکْرَی‌َ لِلْبَشَرِ ; (نذثر، 31) و این جز هشدار و تذکری برای انسان‌ها نیست‌!. "وَ مَا هُوَ إِلآ ذِکْرٌ لِّلْعَـَـلَمِین‌َ ; (قلم‌، 52) این قرآن‌، جز مایه بیداری و تذکر برای جهانیان نیست‌. و اختصاصی به عصری خاص یا اقلیمی مخصوص و یا نژادی ویژه ندارد. خداوند متعال در تبیین قلمرو رسالت پیامبر اکرم‌غ می‌فرماید: "وَ مَآ أَرْسَلْنَـَکَ إِلآ کَآفَّة‌ً لِّلنَّاس‌ِ; (سبأ، 28) ما تو را جز برای همه مردم نفرستادیم‌. بنابراین‌، رسالت‌، آن حضرت "جهان شمول‌" و "ابدی‌" و کتاب او جهانی و جاودانه و قوم او نیز همه افراد بشرند، زیرا قرآن برای بیان حقیقت‌های عالم و برای هدایت فطرت نازل شده است‌. چون قرآن برای تبیین حقایق عالم بیان شده و حقایق عالم عوض نمی‌شود و نیز برای هدایت فطرت انسان‌ها نازل شده است و فطرت آنان دگرگون نمی‌شود، پس در قرآن‌، کهنه شدن نیست و تاریخ مصرف آیات آن چه در کل وجه در بعضی نگذشته و نخواهد گذشت‌. معنای ثابت بودن فطرت انسان‌ها در هر عصر و نسل آن است که قوانین جهان از آغاز تا انجام‌، عوض نمی‌شود. قرآن‌، رابط بین فطرت انسان و حقیقت خارج است هم فطرت را به حقایق جهان آشنا می‌کند و هم حقایق را برای فطرت تبیین می‌کند، چنین کتابی محال است کهنه باشد و فرسوده شود; اسطوره باشد و مانند آن‌; به فرمودة علامه طباطبایی (رحمه اله‌) در اوایل بعثت‌، همان سوره‌هایی که در مکه نازل شد حاوی پیام رسانی به کل جوامع و دوام بود. فرمود; این کتاب همگانی و همیشگی است‌. برای تمام مردم و در تمام عصر است‌; کتاب جهانی است "نذیراً لِلْبَشَرِ ; (مدثر، 36) یا ذکری للعالمین (انعام‌، 90) و به فرموده امام مؤمنان علی‌"ظاهره اینق و باطنه عمیق‌....; همانا ظاهر قرآن عجیب و باطنش عمیق است و هیچ گاه عجایبش از بین نمی‌رود و در هیچ زمانی غرائبش کهنه و فرسوده نمی‌شود و تاریکی‌ها جز با او برطرف نمی‌شود. هر کس در متن تعلیمات علیه اسلام سیر کند، اعم از آن کلیاتی که قرآن ذکر کرده و جزئیاتی که به مضمون آیه شریفة: "وَ مَآ ءَاتَـَکُم‌ُ الرَّسُول‌ُ فَخُذُوه‌ُ وَ مَا نَهَـَکُم‌ْ عَنْه‌ُفَانتَهُوا; (حشر، 7) آن‌چه را پیغمبر از دستورات برای شما آورده بگیرید و از هر چه نفی نموده‌، پرهیز نمایید. از طرف پیامبر اکرم‌غ رسیده است در می‌یابد که قرآن متعرض هر موضوعی (کوچک یا بزرگ‌)، همه مسائل‌: فلسفی‌، اخلاقی قوانین دینی‌، سیاسی‌، اجتماعی و هر چیز دیگری که انسان در مرحله عمل بدان نیازمند است نه تنها قرآن آن‌ها را بیان کرده است بلکه بخ جزئی‌ترین مسائل نیز پرداخته است و عجیب است که تمام معارضش براساس فطرت و اصل توحید بنا شده است‌; به همین جهت نیز قوانین آسمانی قرآن با قوانین بشری فرق اساسی دارد و آن این که قوانین الهی بر اساس توحید و اخلاق فاضله عزیزی بنا نهاده شده و آن‌ها همواره ثابت است‌، ولی قوانین قانون گذاران بشری که بر اساس معنویات و توحید نیست‌، طبیعی است که با تحول جامعه‌، دچار تحول شود. در قرآن کریم حتی موادری که با حفظ خصوصیاتی که برای موارد عصر نزول نازل شده است‌، مانند آیة شریفه‌: " غُلِبَت‌ِ الرُّوم‌ُ ; (روم‌، 2) پس از الغای خصوصیاتی که در آیه است و آن را به موارد عصر نزول محدود کرده‌، می‌توان با اخذ معارف کلی و ملاکاتی که در این ورای آن الفاظ است‌، همان حکمی که مردم عصر نزول قرآن را شامل است‌، برای دیگران نیز جاری و ساری دانست‌. پس آیا می‌توان حتی روی یک آیه انگشت گذارد و گفت تاریخ مصرف آن گذشته است‌. این همان اتهامی است که در عصر نزول قرآن نیز مطرح بود، به جرم این‌که اسطوره و کهنه و فرموده است‌: "یَقُول‌ُ الَّذِین‌َ کَفَرُوَّا إِن‌ْ هَـَذَآ إِلآ َّ أَسَـَطِیرُ الاْ ئَوَّلِین‌َ ; (انعام‌، 25) و کافران می‌گویند: این‌ها افسانه‌های پیشینیان است‌.(ر.ک‌: اعجاز قرآن در نظر اهل‌بیت عصمت‌:، دکتر سیدرضا مؤدب‌، ص 19 و 79، انتشارات احسن الحدیث‌.) قرآن‌، معجزة جاوید، آخرین کتاب آسمانی و حضرت محمد9 آخرین پیامبر خداست‌: "تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّل‌َ الْفُرْقَان‌َ عَلَی‌َ عَبْدِه‌ِ لِیَکُون‌َ لِلْعَـَـلَمِین‌َ نَذِیرًا; (فرقان‌، 1) جاوید و پر برکت است خداوندی که قرآن را بر بنده‌اش نازل کرد تا تمام اهل جهان را انذار کند." پیامبراکرم‌می‌فرماید: "حلال من تا روز قیامت حلال و حرام من تا روز قیامت حرام است‌."(بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 2، ص 260، ب 31، ح 17، دارلاحیأالتراث العربی‌.) از مجموع آیات و روایات در این‌باره‌، در می‌یابیم‌، علت این‌که قرآن‌، آخرین کتاب آسمانی و حضرت محمد9 آخرین پیامبر است‌، جامع و کامل بودن دین اسلام است و همة انسان‌ها تا روز قیامت به آن نیاز دارند; بر این اساس‌، ما مخاطب قرآن هستیم و اشاره به زمان ما نیز دارد.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 17، ص 336 ـ 342، دارالکتب العلمیة‌.) در عین حال‌، آیاتی به خصوص دربارة آخرالزمان در قرآن هست که به دو نمونة آن اشاره می‌کنیم‌: 1. "یَـََّأَیُّهَا الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُم‌ْ عَن دِینِه‌ِ فَسَوْف‌َ یَأْتِی اللَّه‌ُ بِقَوْم‌ٍ یُحِبُّهُم‌ْ وَیُحِبُّونَه‌ُ...; (مائده‌، 54) ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هر کس از شما از آیین خود باز گردد; خداوند در آینده جمعیتی را می‌آورد که آن‌ها را دوست دارد و آن‌ها]نیز[ او را دوست دارند... ." در روایتی آمده که وقتی از پیامبر9 دربارة این آیه پرسیدند، دست خود را بر شانة "سلمان‌" زد و فرمود: "این و یاران و هموطنان او (ایرانیان‌) هستند." به این ترتیب‌، قرآن از اسلام آوردن ایرانیان و کوشش‌ها و تلاش‌های پر ثمر آنان برای پیشرفت اسلام که مصداق آن ایرانیان زمان ما هستند، خبر داده است‌.(همان‌، ج 4، ص 417 ـ 418.) 2. "وَ نُرِیدُ أَن نَّمُن‌َّ عَلَی الَّذِین‌َ اسْتُضْعِفُواْ فِی الاْ ئَرْض‌ِ وَ نَجْعَلَهُم‌ْ أَئِمَّة‌ً وَنَجْعَلَهُم‌ُ الْوَ َرِثِین‌َ; (قصص‌، 5) ارادة ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفان نعمت بخشیم و آن‌ها را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم‌." این آیة شریفه بیانگر یک قانون کلی برای همة اعصار و قرون و همة اقوام و جمعیت‌ها از جمله زمان ماست‌. نمونة گستردة آن ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کرة زمین به وسیلة حضرت مهدی‌است‌.(همان‌، ج 16، ص 16 ـ 17.)