با توجه به آیة 72 سورة توبه‌، ویژگی "رضوان‌" که به "اکبر" توصیف شده‌، چیست‌؟ جایگاه کیست‌؟ آیا به پیامبران و معصومان اختصاص دارد یا هر فردی ب

از آیات قرآن استفاده می‌شود که معاد جسمانی و روحانی است و پاداش‌ها و کیفرهای قیامت نیز جسمانی و روحانی (مادی و معنوی‌) است‌. آیات قرآن هم نعمت و پاداش‌های جسمانی و مادی قیامت را ذکر کرده و هم نعمت و پاداش‌های معنوی و روحانی را بیان نموده است‌. پاداش‌های مادی و جسمانی در آیات فراوانی ذکر شده‌، که یکی از آن موارد صدر آیة 72 سورة توبه است‌: "وعد اللّه المؤمنین و المؤمنـَت جنّـَت تجری من تحتها الأنهـَر خـَلدین فیها و مسـَکن طیّبة فی جنّـَت عدن‌...; خداوند به مردان و زنان با ایمان باغ‌هایی وعده داده است که از زیر ]درختان‌[ آن نهرها جاری است‌. در آن‌، جاودانه خواهند بود. و ]نیز[ سراهایی پاکیزه در بهشت‌های جاودان ]به آنان وعده داده است‌.[..." این پاداش‌ها ـ که یکی از آن‌ها "جنّات عدن‌" است ـ ویژة پیامبران‌، صدیقان‌، شهیدان و دوست‌داران علی و فرزندان اوست‌. ذیل همان آیه‌، به یکی از بزرگ‌ترین پاداش‌های معنوی و روحانی اشاره می‌کند: "...و رضوَن من اللّه اکبر ذَلک هو الفوز العظیم‌; ... و خشنودی خدا بزرگ‌تر است‌. این همان کامیابی بزرگ است‌." رضوان و خشنودی الهی‌، یکی از بزرگ‌ترین نعمت و پاداش‌های روحانی و معنوی است که در آیات متعددی به آن اشاره شده است‌. مانند آیات زیر: "...للّذین اتّقوا عند ربّهم جنّـَت تجری من تحتها الأنهـَر خـَلدین فیها و أزوَج مطهّرة و رضوَن من اللّه‌...; (آل‌عمران‌، 15) ... برای کسانی که تقوا پیشه کرده‌اند، نزد پروردگارشان باغ‌هایی است که از زیر ]درختان‌[ آن‌ها نهرها روان است‌; در آن جاودانه بمانند و همسرانی پاکیزه و ]نیز[ خشنودی خدا ]را دارند[..." "إن‌ّ الّذین ءَامنوا و عملوا الصّـَلحـَت أُولـَئک هم خیر البریّة جزاؤهم عند ربّهم جنّـَت عدن تجری من تحتها الأنهـَر خالدین فیها أبدًا رضی اللّه عنهم و رضوا عنه ذَلک لمن خشی ربّه‌; (بینه‌، 7 و 8) در حقیقت کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده‌اند، آنانند که بهترین آفریدگانند. پاداش آنان نزد پروردگارشان باغ‌های همیشگی است که از زیر ]درختان‌[ آن‌، نهرها روان است‌، جاودانه در آن همی مانند; خدا از آنان خشنود است و ]آنان نیز[ از او خشنود; این ]پاداش‌[ برای کسی است که از پروردگارش بترسد." "یـَأیّتها النّفس المطمئنّة # ارجعی إلی‌َ ربّک راضیة مرضیّة‌; (فجر، 27 و 28) ای نفس مطمئنه‌، خشنود و خداپسند به سوی پروردگارت بازگرد." از آن‌جا که پاداش‌های معنوی برتر از پاداش‌های مادی است و رضوان الهی بالاترین پاداش معنوی است‌، به "اکبر" توصیف است‌; یعنی خشنودی خداوند بزرگ‌تر از تمام پاداش‌های مادی و جسمانی (باغ‌ها، نهرها، حورالعین و...) است‌. با توجه به روایاتی که در ذیل آیة 72 توبه از پیامبر9 نقل و روایتی که در ذیل آیة 7 و 8 سورة بینه نقل شده است‌، فهمیده می‌شود که "رضوان‌" مخصوص پیامبران‌، صدیقان‌، شهدا و دوست‌داران و شیعیان علی و فرزندان اوست‌.( ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت‌اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 1، ص 143، ج 2، ص 461، ج 7، ص 324 و 329 و ج 8، ص 39، و ج 23، ص 162، دارالکتب الاسلامیه / المیزان‌، علامه طباطبایی‌، ترجمة موسوی همدانی‌، ج 9، ص 456، دفتر انتشارات اسلامی / تفسیر نورالثقلین‌، عبدعلی حویزی‌، ج 3، ص 141ـ142 و ج 8، ص 281ـ284، مؤسسة التاریخ العربی‌، بیروت‌.)