اگر گناهی بدون قصد و از روی عصبانیّت‌، از ما سر بزند، حکم آن چیست‌؟

1. بی تردید خشم هایی که به دنبال آن‌، برای انسان‌، حالت پشیمانی روی دهد و ا نسان از آن رفتار ناخوشایند، احساس شرم کند، نزد خداوند متعال‌، دارای ارزش بیش‌تری خواهد بود، چرا که زمینة توبه را برای انسان فراهم می‌کند. ضرورت پشیماین پس از خشم‌، تا آن اندازه مهم است که امام علی‌در این باره می‌فرمایند: "الحِدّة ضرب‌ٌ من المجنون لان‌ّ صاحبها یندم فان لم یندم فجنونه مستحکم‌; تندی و خشم‌گیری بر دیگران‌، نوعی دیوانگی است‌، زیرا چنین شخص (بعد) پشیمان می‌شود، پس اگر پشیمان نشود، دیوانگی او هم‌چنان ادامه دارد."(نهج البلاغه‌، صبحی صالحی‌، کلمات قصار، ش 255، ص 513، مرکز البحوث الاسلامیه‌، قم‌، 1395 هـ.) 2. منطقی‌تر از حالت پشیمانی و به دنبال آن‌، روحیّة توبه از گناه انجام شده در حالت خشم‌، آن است که انسان‌، این درهم ریختگی روانی که پایة بسیاری از پستی‌های اخلاقی را تشکیل می‌دهد، مهار کند. در روایات بسیاری‌، به اهمّیت دوری از خشم اشاره شده که در این جا نمونه هایی از آن‌ها را یادآور می‌شویم‌: الف ـ "قال ابوعبدالله‌: الغضب مفتاح کل شرّ; امام صادق‌فرمود: غضب‌، کلید هر شرّی است‌."(اصول کافی‌، محمد بن یعقوب کلینی‌، ج 3، ص 412، دفتر نشر فرهنگ اهل البیت‌: .) وقتی خشم‌، کلیدِ هر شری به حساب آید، پیداست که مهار آن یک ضرورت گریزناپذیر خواهد بود. ب ـ امام باقر7 فرمود: "این غضب (و خشمی که در وجود شماست‌)، شراره‌ای است شیطانی که در دل آدمیزاد شعله‌ور می‌شود، و چون کسی که از شما خشمگین می‌شود، چشمانش سرخ شده‌، و رگ‌های گوشش ورم کند، و شیطان در وجودش در آید; پس هر گاه کسی از شما از این حالت خویش بترسد، به زمین بچسبد، زیرا وسوسة شیطان در آن هنگام از او دور شود."(همان‌، ص 415.) با به حساب آمدن حالت خشم در انسان‌، به عنوان وسوسه‌ای شیطانی‌، کنترل آن نیز ضرورت می‌یابد. 1/