اگر منظور خدا از آفرینش آدم‌غ آباد کردن کرة زمین بود، پس چرا ابتدا، جایگاه آدم‌، بهشت بوده است‌؟

برای روشن شدن این پرسش‌، توجه به نکته‌های زیر ضروری است‌: 1. منظور از بهشت چیست و آن در کجا بوده است‌; شاید برخی تصور کنند که بهشت اخروی بوده و حضرت آدم‌غ به خاطر گناه‌، از آن بهشت اخروی‌، اخراج شده است‌، امّا بر اساس آیات قرآن و روایات اهل بیت‌: باید گفت‌: بهشتی که آدم در آن بوده‌، اخروی نبوده‌، بلکه در همین دنیا بوده است‌. دلایلی از خود آیات قرآن‌، بر این مدّعا وجود دارد، بدین بیان که قرآن مجید برای بهشت اخروی صفاتی را بیان می‌کند که با بهشت حضرت آدم‌غ سازگاری ندارد، از جمله‌: الف ـ "لاَ یَمَسُّهُم‌ْ فِیهَا نَصَب‌ٌ وَ مَا هُم مِّنْهَا بِمُخْرَجِین‌;(حجر،48) هیچ گونه رنجی به بهشتیان نمی‌رسد و از آن بیرون نمی‌روند." ب ـ "لَّهُم‌ْ فِیهَا نَعِیم‌ٌ مُّقِیم‌ٌ ;(توبه‌،21) برای آنان در بهشت‌، نعمت جاودان است‌." بر این اساس‌، نمی‌توان گفت بهشت آدم‌، همان بهشت اخروی بوده است‌; افزون بر آن روایاتی از اهل بیت‌: رسیده که تأیید می‌کند بهشت آدم‌، از باغ‌های دنیا بوده زیرا اگر بهشت آخرت بود، ازآن خارج نمی‌شد. 2. آیاتی از قرآن دلالت بر این دارد که خلقت آدم‌غ در اصل‌، برای زندگی در زمین بوده و حتّی قبل از آفرینش آدم‌غ و وقوع ترک اولی‌، به ملائکه فرمود: آدم را برای خلافت در زمین آفریده است‌: "وَ إِذْ قَال‌َ رَبُّکَ لِلْمَلَغ‌کَة‌ِ إِنِّی جَاعِل‌ٌ فِی الاْ ?َرْض‌ِ خَلِیفَة‌ً;(بقره‌،30) بیاد آر آن‌گاه که پروردگار تو به ملائکه فرمود: من در زمین خلیفه برگمارم‌." 3. فرق بهشت حضرت آدم‌غ با زندگی در زمین‌، فقط در این بود که در بهشت‌، گرچه دنیایی بوده‌، اما گرسنگی و تشنگی و زحمات در آن نبوده‌، اما در زمین‌، مشکلات و مصایب‌، گریبان‌گیر آن‌ها شد. با توجه به این نکات‌، هبوط حضرت آدم در زمین که اثر وضعی خوردن میوة ممنوع بود. تجدید نظر و بدأ، در امر الهی محسوب نمی‌شود و بر این اساس‌، انسان از همان نخست بنا بود که خلیفة خدا در زمین باشد (بقره‌،30) و بهشت او هم دنیایی بوده است و خدای تعالی او را از زمین آفرید و آبادی زمین را نیز از او خواست‌. (هود،61) و مدّتی به خاطر مصالحی در بهشت دنیایی‌، او را سکونت داد و بعد از خوردن میوه ممنوع‌، از آن باغ بیرون آمد.( با استفاده از منشور جاوید، آیت الله سبحانی‌، ج 1، ص 36 - 90، مؤسسة امام صادق (ع‌). ) با این توضیح‌، روشن می‌شود بهشت آدم دنیایی بوده‌، گرچه در نقطه‌ای غیر از زمین وجود داشته است‌، و این منافات با آیاتی که هنگام گفت و گوی خدا و ملائکه‌، بیان می‌شود ـ که هدف از خلقت او خلافت در زمین است ـ ندارد، زیرا آیه‌، به سرانجام زندگی آدم ناظر است که خدا از آن آگاه بود; چنان‌که گذشت آدم‌غ در یک دوران موقت در بهشت‌، اسکان داده شد که آن هم دارای فلسفه و مصالحی بوده است‌; از جمله‌: حضرت آدم در این مدت دشمن خود را بشناسد و در برابر او مجهّز شود تا بار دیگر فریب او را نخورد و به این مطلب نیز واقف شود که جایگاه انسان والا همان بهشت است‌، ولی مشروط بر این که مخالفت نورزد و اگر مخالفت ورزید، توبه می‌تواند بار دیگر او را به کمال پیشین خود باز گرداند. (بر این اساس‌، دوران سکونت موقت‌، دوره تعلیم حضرت آدم بوده است‌.)( همان‌، ص 80. )