اگر فردی را که به شوخی به او دروغ گفته پیدا نکند تا راستش را بگوید چه حکمی دارد؟

در تعلیمات اسلامی به مسأله راست گویی و مبارزة با دروغ‌، فوق العاده اهمیت داده شده است قرآن کریم می‌فرماید: "إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِب‌َ الَّذِین‌َ لاَ یُؤْمِنُون‌َ بِ ?‹َایَـَت‌ِ اللَّه‌...;(نحل‌،105) تنها کسانی دروغ می‌گویند که ایمان به آیات خدا ندارند..." امام باقر7 می‌فرماید: "خداوند متعال‌، برای شرّ و بدی‌، قفل‌هایی قرار داده و کلید آن قفل‌ها شراب است‌... دروغ از شراب هم بدتر است‌."(اصول کافی‌، کلینی‌;، ج 2، ص 338، دارالکتب الاسلامیة‌.) پیامبر اکرم‌می‌فرماید: "دروغ‌، چه جدی و چه شوخی آن‌، درست نیست‌."(میزان الحکمة‌، محمدی ری شهری‌، ج 11، ص 5127، دارالحدیث‌.) امام سجاد7 به فرزندان خود می‌فرماید: "از دروغ کوچک و بزرگش‌، جدّی و شوخیش بپرهیزید; زیرا، انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا می‌کند.(همان‌) بنابراین‌، چنان چه فردی که به او دروغ گفته شده‌، پیدا نشود، شایسته است‌، از این گناه‌، توبه و استغفار کرد. و چه بسا اگر دروغ شوخی‌، حقی را از کسی ضایع نکرده باشد، لازم به گفتن آن فرد نیز نیست‌. امّا اگر دروغ‌، و لو به شوخی سبب شده باشد ضرری مالی یا حیثیتی به کسی وارد کرده باشد، این "حق الناس‌" محسوب می‌شود، و لازم است به هر طریقی که شده حلالیت بطلبد یا به نحوی جبران کند.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 11، ص 412 ـ 415، دارالکتب الاسلامیه / استفتأ تلفنی از دفتر مقام معظم رهبری در قم‌.)