اکنون 57 سال دارم دوران نوجوانی خود را که از نشاط و توان چشم‌گیری برخوردار بودم بیهوده سپری کردم‌، اکنون که چشم باز نموده‌ام خود را در مقابل

انسان باید از فرصت‌های از دست داده همیشه متأسف باشد ولی در عین حال باید اعتقادش این باشد که تا رمق در بدن دارد می‌تواند مقداری از خسارت‌های گذشته را جبران نماید. خداوند متعال در قرآن کریم همواره با "انسان‌" سخن می‌گوید و فرق بین جوان و پیر و مرد و زن و... نمی‌گذارد. انسان تا وقتی جان در بدن دارد انسان است و تا انسان است اجازه دارد به سوی کمال و قرب حق تعالی حرکت کند. این خود انسان است که مقدار حرکت‌، سرعت حرکت و زمان حرکت را با اختیار خود انتخاب می‌کند ای بسا اشخاصی که در ابتدای عمر در راه خدا بوده‌اند ولی در پایان منحرف شده و عاقبت به خیر نشده‌اند، و ای بسا انسان‌هایی که سال‌ها در مسیر منحرف حرکت می‌کرده‌اند به طوری که حتّی خدا را انکار می‌کرده‌اند ولی در پایان عمر به دامن رحمت و هدایت حق تعالی پناه آورده‌اند و عاقبت به خیر شده‌اند. وقتی خداوند متعال از انسان‌های مؤمن می‌خواهد که توبه کنند تا به رستگاری دست یابند، تأکید می‌فرماید که همگی توبه کنید: "وَ تُوبُوَّاْ إِلَی اللَّه‌ِ جَمِیعًا أَیُّه‌َ الْمُؤْمِنُون‌َ لَعَلَّکُم‌ْ تُفْلِحُون‌َ ;(نور،31) و همگی به سوی خدا بازگردید ای مؤمنان‌! تا رستگار شوید." البته خداوند متعال خود آگاه است که در میان بندگانش کسانی هستند که اگر واقعا هم پشیمان شوند ولی قدرت جبران وظایفی را که در طول سالیان متمادی ترک کرده‌اند، ندارند ولی در عین حال راه رستگاری همان‌ها را هم توبه و بازگشت می‌داند. برای مؤمنی که توبه کرده است خداوند متعال مقرراتی وضع نموده است از جمله آن که ـ چنان که فقهای عظام فرموده‌اند ـ در رابطه با وظایف دینی که ترک شده است آن چه تحت قدرت آنان است تدارک می‌کنند و از آن چه خارج از قدرت آنان است از خداوند متعال طلب مغفرت می‌کنند. در رابطه با وضعیت نماز و روزه و حق الناس‌، شما باید به رسالة مرجعی که از او تقلید می‌کنید مراجعه کرده و وظایف خود را انجام دهید. و توجه به این نکته لازم است که هر چند در مقام عمل‌، کوتاهی کرده‌اید ولی در جایی که خداوند متعال از ایمان پیرمرد کافر استقبال کند و او را بپذیرد و او را به سبب ایمانش به بهشت داخل کند، آیا از توبة شما استقال نمی‌کند و آیا پس از استقبال وظیفه‌ای غیر قابل تحمّل برای شما در نظر می‌گیرد؟ به نظر می‌رسد امید شما به فضل و رحمت الهی باید بر دغدغه‌های یأس و نومیدی غلبه کند.(زمر، 53 ـ حجر، 56)