الف ـ در مورد اهمیت نماز از نظر اهل‌بیت‌: و قرآن کریم توضیح دهید. تأثیرات نماز به خصوص نماز جماعت بر انسان و زندگی او چیست‌؟ ب ـ تأثیر نماز او

الف ـ 1. "نماز" از واجباتی که در قرآن کریم و روایات اسلامی بیشترین تأکید و سفارش بر آن شده و تکلیف واجبی است که مکلف‌، ـ حتی در حال مرگ ـ باید آن را به جا بیاورد و تحت هیچ شرایطی نباید ترک شود و توصیه تمام انبیای الهی به امت‌هایشان بوده و در روز حسابرسی نیز اگر این عمل (نماز) مورد قبول واقع شود، سایر اعمال نیز مقبول می‌افتد. خداوند متعال می‌فرماید: "قُل لِعِبادی الّذین‌َ ءامنوا یقیموا الصلوَة و یُنفِقوا ممّا رزقنـَهم‌...; (ابراهیم‌، 31) به آن بندگانم که ایمان آورده‌اند بگو: نماز را به پا دارند و از آنچه به ایشان روزی داده‌ایم‌، پنهان و آشکارا انفاق کنند... ." در جایی دیگر می‌فرماید: "إن‌ّ الصّلوَة کانت علی المؤمنین‌َ کتـَباً موقوتًا; (نسأ، 103) نماز را ]به طور معمول‌[ انجام دهید; زیرا نماز، وظیفه ثابت و معینی برای مؤمنان است‌." پیامبر اکرم‌9 می‌فرماید: "اولین نگاه در روز قیامت به پرونده اعمال‌، نگاه به نماز است‌. اگر نماز بنده مورد قبول قرار گیرد، به بقیّه اعمال نیز توجه می‌شود; اما اگر نماز مورد قبول قرار نگیرد، به سایر اعمال نیز توجهی نخواهد شد."(میزان‌الحکمة‌، محمد محمدی ری‌شهری‌، ج 5، ص 374، مکتب الاعلام‌الاسلامی‌.) امام علی‌7 فرمود: "اوصیکم بالصّلوَة و حفظها فإنّها خیر العمل و هی عمود دینکم‌; شما را به نماز و محافظت از آن توصیه می‌کنم‌. همانا بهترین عمل نماز و ستون دین شماست‌."(میزان‌الحکمة‌، همان‌، ص 368.) 2. خداوند در آیه‌های مختلف قرآن‌، بر وجوب نماز تصریح فرموده‌: "و أقیموا الصّلوَة و ءاتوا الزکوَة و أطیعوا الرسول لعلّکم ترحمون‌; (نور،56) و نماز را به پا دارید و زکات بدهید و پیامبر ]خدا[ را فرمان برید تا مورد رحمت قرار گیرید." "اقیموا" صیغة امر است و امر نیز بر وجوب دلالت می‌کند. و... . 3. دربارة علت وجوب نماز هم‌، مطالبی در روایات اسلامی آمده است‌; از جمله امام رضا7 فرمود: "علت تشریع نماز توجه و اقرار به ربوبیّت پروردگار، و مبارزه با شرک و بت‌پرستی و قیام در پیشگاه پروردگار در نهایت خضوع و تواضع‌، و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته و نهادن پیشانی بر زمین همه روز برای تعظیم خداوند است‌، و نیز اینکه انسان همواره هوشیار و متذکر باشد که گرد و غبار فراموشی بر دل او ننشیند و مغرور نشود. خاشع و خاضع باشد، ... و همین توجه به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از معاصی باز می‌دارد و از انواع فساد جلوگیری می‌کند."(وسایل‌الشیعة‌، شیخ حرعاملی‌;، ج 4، ص 8 و 9، مؤسسة آل‌البیت‌:.) 4. دربارة تأثیر و نتایج نماز در دنیاو آخرت‌، آیات و روایات زیادی وارد شده‌; از جمله خداوند می‌فرماید: "إن‌ّ الصّلوَة تنهی‌َ عن‌ِ الفحشأ و المنکر; (عنکبوت‌، 45) همانا نماز ]انسان را در دنیا[ از زشتی‌ها و گناه باز می‌دارد." پیامبراکرم‌9 می‌فرماید: "اگر بر در خانه یکی از شما نهری از آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج مرتبه خود را در آن شستشو دهد، آیا چیزی از آلودگی و کثافت در بدن او می‌ماند؟" در پاسخ عرض کردند: "خیر" فرمود: "نماز، همانند این آب جاری است‌. هر زمانی که انسان نمازی می‌خواند، گناهانی که در میان دو نماز انجام شده‌،از میان می‌رود."(وسایل‌الشیعة‌، همان‌، ص 12.) بنابراین نماز گناهان انسان را پاک می‌کند. همچنین نماز، غفلت زدا بوده و خودبینی و کبر را از بین می‌برد و پرده‌های غرور و خودخواهی را کنار می‌زند و وسیله پرورش فضایل اخلاقی و تکامل معنوی انسان است‌.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت‌الله مکارم شیرازی و همکاران‌، ج 16، ص 289ـ294، انتشارات دارالکتب‌الاسلامیة‌.) آثار نماز: 1. نماز، وسیله شستشوی گناهان و موجب آمرزش الهی است‌. پیامبراکرم‌9 می‌فرماید: "هر کس با معرفت نماز بخواند، بخشیده می‌شود."(بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 79، ص 207، داراحیأالتراث العربی‌، بیروت‌.) 2. نماز سدی در برابر گناهان آینده است‌: "همانا نماز از فحشا و منکرات جلوگیری می‌کند." (عنکبوت‌، 45) 3. توجه به نماز به انسان نیرو می‌بخشد: "از صبر و نماز یاری بجویید." (بقره‌، 45) 4. پیامبراکرم‌9 فرمود: "نماز ستون دین است‌; هر کس نمازش را ترک کند، دینش را منهدم و خراب کرده است‌."(بحارالانوار، ج 79، ص 202.) و... . ب ـ ثواب و پاداش نمازی که در اول وقت خوانده شود با نمازی که در وسط یا آخر وقت خوانده شود خیلی متفاوت است‌. در روایتی امام صادق‌7 می‌فرماید: "برتری اول وقت بر آخر وقت همانند برتری آخرت بر دنیاست‌"(ر.ک‌: میزان‌الحکمة‌، محمدی ری شهری‌، ج 5، ص 401، مکتب الاعلام الاسلامی‌.) از پیامبر اکرم‌6 پرسیدند کدام عمل را خداوند بیشتر دوست دارد؟ فرمود: "نماز اول وقت‌"(ر.ک‌: بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 80، ص 13، مؤسسة الوفأ.) قرآن کریم نیز می‌فرماید: "فَوَیْل‌ٌ لِّلْمُصَلِّین‌َ # الَّذِین‌َ هُم‌ْ عَن صَلاَ تِهِم‌ْ سَاهُون‌َ ;(ماعون‌،4ـ5) وای بر نمازگزارانی که در نماز خود سهل‌انگاری می‌کنند." بر اساس روایات‌، نمازگزاری که بدون عذر نمازش را از اول وقت به تأخیر بیندازد یکی از مصادیق این آیه شمرده شده است‌.(ر.ک‌: وسائل الشیعه‌، الحر العاملی‌، ج 4، ص 124، نشر اهل‌البیت‌.) ج ـ همان طور که در قسمت پاسخ (الف‌) گذشت نماز در امور دنیا و زندگی انسان‌ها می‌تواند تأثیرهای فراوانی داشته باشد. قرآن کریم می‌فرماید: "...وَ أَقِم‌ِ الصَّلَوَة‌َ إِن‌َّ الصَّلَوَة‌َ تَنْهَی‌َ عَن‌ِ الْفَحْشَآءِ وَ الْمُنکَر...;(عنکبوت‌،45)...و نماز را برپا دار که نماز ]انسان را[ از زشتی‌ها و منکرات باز می‌دارد..." اگر احکام نماز در جامعه اسلامی و در میان تجار و سیاستمداران اجرا شود، تجارت سالم و سیاست اسلامی را در پی خواهد داشت‌. چون باید مثلاً لباس و مکان نمازگزار و آب وضو و غسل او مباح باشد و این امر با تجارت ناسالم ممکن نیست‌. کسی که در کار تجارت می‌باشد اگر اهل نماز و ایمان باشد، به طور طبیعی نماز و عبادت تأثیرهای مثبتی بر او خواهد گذاشت و کاسب و تاجری که اهل نماز باشد به طور طبیعی از خوردن مال حرام و تصرف در مال دیگران‌، گران‌فروشی و بی انصافی‌، کلاه‌گذاری بر سر مشتریان‌، احتکار اجناس مورد نیاز مردم‌، رباخواری و... پرهیز می‌کند و جامعه‌ای که افراد بازاری و تجار آن‌، نمازگزار و اهل عبادت و تدین باشند، آن جامعه به نسبت به سایر جوامع غیر نمازگزار از سلامت بیشتری برخوردار خواهد بود، زیرا نماز انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده‌، یعنی اعتقاد به مبدأ و معاد می‌اندازد و دارای اثر بازدارندگی از فحشأ و منکر است‌. انسانی که به نماز می‌ایستد، خدا را از همه چیز بالاتر می‌داند، به یاد نعمت‌های او می‌افتد، او را حمد و سپاس می‌گوید، به یاد روز حساب و جزأ می‌افتد و از عذاب‌های الهی می‌ترسد و همواره از خداوند می‌خواهد که "اهْدِنَا الصِّرَ َطَ الْمُسْتَقِیم # صِرَ َطَ الَّذِین‌َ أَنْعَمْت‌َ عَلَیْهِم‌ْ غَیْرِ الْمَغْضُوب‌ِ عَلَیْهِم‌ْ وَ لاَ الضَّآلِّین ;(فاتحه‌،6ـ7) ما را به راه راست هدایت کن راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی‌; نه کسانی که بر آنان غضب کرده‌ای‌; و نه گمراهان‌." در عرصة سیاسی نیز نماز به خصوص نمازهای جماعت و جمعه تأثیر فراوانی در امور سیاسی حکومت اسلامی دارد و در واقع نمازهای جمعه و جماعات فریضه‌ای سیاسی ـ عبادی هستند. و دین مقدس اسلام به اجتماعات بزرگ مثل نمازهای جمعه و جماعت اهمیت فراوانی داده است و این اجتماع‌ها می‌توانند منشأ برکات زیادی باشند از جمله‌: 1. آگاهی بخشیدن به مردم در زمینة معارف اسلامی و رویدادهای مهم اجتماعی و سیاسی‌. 2. ایجاد همبستگی و انسجام هر چه بیشتر در میان صفوف مسلمانان به گونه‌ای که دشمنان را به وحشت می‌افکند. 3. تجدید روح دینی و نشاط معنوی برای تودة مردم مسلمان‌. 4. جلب همکاری برای حل مشکلات عمومی‌. و... نماز در شخصیت و رفتار سیاستمداران نیز تأثیر دارد و کمک می‌کند که یک سیاستمدار رفتار و موضع‌گیری‌های خود را بر اساس دستورهای اخلاقی و اسلامی اتخاذ کند و سخنانش به خاطر خدا و به خاطر جانبداری از حق و دفاع از ارزش‌های اسلامی و الهی است‌. در عرصه سیاست نیز ممکن است به خاطر گرایش به مقام‌، شهرت‌طلبی‌، ثروت‌اندوزی و... فحشا و منکرات زیادی به وجود بیاید که به وسیله نماز می‌توان آن‌ها را دفع کرد. نمونه مسلم یک سیاستمدار نمازگزار حضرت امام خمینی‌; بود که چون اهل نماز و ایمان بود در عرصه سیاست نیز تمام موضع‌گیری‌های او، از روی ایمان به خاطر جلب رضایت خداوند متعال بود و در همه جا معیار و شاخص ایشان در سیاست‌گذاری و موضع‌گیری‌های سیاسی‌، جلب رضایت و خشنودی خداوند متعال بود که در نتیجه در سیاست و دیانت همواره موفق بودند. بنابراین‌، نماز در عرصة تجارت و سیاست می‌تواند پرده‌های غفلت و جهل را کنار بزند(اعراف‌، 205) و مایة آرامش دل‌ها (رعد،28)، سبب نزول رحمت (احزاب‌، 41(44) و تجارت سالم و به دور از هر گونه گناه و فساد و سیاست اسلامی و رفتار شایسته در سیاستمداران را در پی داشته باشد.(ر.ک‌: المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 16، ص 133ـ137، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزة علمیه قم / تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 13، ص 132ـ136، ج 16، ص 283ـ294، دارالکتب الاسلامیة‌، تهران‌.)