الف ـ آیا انسان به دیدن پیامبران‌، موفق می‌شود و آیا کافران می‌توانند پیامبر را ببینند؟ ب ـ آیا خداوند از پیامبران‌، پرسش و بازجویی خواهد

الف ـ 1ـ اولیای الهی و بندگان خالص او، چه در این دنیا و عالم خواب‌، و چه پس از مرگ و عالم برزخ و قیامت‌،به چنین امری موفق می‌شوند. دربارة دیدن پیامبران در حالت خواب‌، می‌توان به مواردی اشاره کرد که برای افرادی روی داده است‌; برای مثال شهید مطهری‌، چند روز پیش از شهادت خود، پیامبر9 را در خواب دید که به سمت او آمده و وی را بوسید. نقل کنندة این ماجرا، همسر ایشان است‌، هر چند دیده شدن پیامبر9 در خواب‌، دلیل بر امکان دیدن او در بیداری نمی‌شود. دربارة دیدن پیامبران‌، به وسیلة بندگان خالص خداوند پس از مرگ‌، نیز می‌توان به کلیات آموزه‌های اسلامی دربارة رویدادهای پس از مرگ آنان استفاده کرد; نیز از برخی آیات قرآن به دست می‌آید که پیامبر اکرم‌در روز قیامت‌، گواهی بر امت خود خواهد بود، برای نمونه‌، در آیة 5 سوره مبارک نسأ آمده است‌: " وَلاَ تُؤْتُواْ السُّفَهَآءَ أَمْوَ َلَکُم‌ُ الَّتِی جَعَل‌َ اللَّه‌ُ لَکُم‌ْ قِیَـَمًا وَارْزُقُوهُم‌ْ فِیهَا وَاکْسُوهُم‌ْ وَقُولُواْ لَهُم‌ْ قَوْلاً مَّعْرُوفًا ;(نسأ،5) حال آن‌ها چگونه است‌، آن روز که برای هر امتی‌، گواهی بر اعمالشان می‌طلبیم‌، و تو را گواه این‌ها قرار خواهیم داد"; به این ترتیب‌، افزون بر گواهی اعضای پیکر آدمی و گواهی زمینی که او بر روی آن زندگی کرده‌، و نیز گواهی فرشتگان خدا بر اعمال او، هر پیامبری هم گواه اعمال امت خویش است‌، و پیامبر اسلام‌که آخرین و بزرگ‌ترین پیامبر الهی است نیز، گواه بر امت خود خواهد بود. بی‌تردید، بدکاران در آن روز، گواهان غیر قابل انکاری در این دادگاه مشاهده می‌کنند، که از جمله آن‌ها، رفتارهای خودشان است‌; البته بر گواه بودن پیامبر9 در قیامت‌، معانی دیگری از جمله مقیاس سنجش نیز آمده است‌;(تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 3، ص 393، دار الکتب اسلامیه‌.) یعنی پیامبر در روز قیامت‌، معیار حق یا باطل بودن اعمال و در نتیجه‌، معیار جهنمی یا بهشتی شدن انسان خواهد بود. 2ـ خلاصه آن که‌، دیدن پیامبران در این دنیا، امری محال نیست‌، ولی وقوع آن در دنیا از طریق خواب یا ارتباط اولیای الهی در شرایط خاصی‌، امکان‌پذیر است‌. در عالم پس از مرگ نیز، این واقعه هم برای اولیای الهی اتفاق می‌افتد، و هم برای کافران‌، ولی برای مؤمنین به عنوان نعمت و رحمت الهی‌، ولی برای کافران و گنهکاران‌، به عنوان گواه بر اعمال و سندی برای محکومیت آنان است‌. ب ـ 1. پیامبران نیز مانند ما انسان می‌باشند; از این رو، در صورت انجام گناه در دستگاه عدالت خداوند مورد پرسش قرار خواهند گرفت‌، ولی با توجه به وجود ویژگی عصمت در آن‌ها، که آن هم برای عملی ساختن نبوت و رسالت‌، امری ضروری است‌، تا در دریافت وحی الهی و ابلاغ آن به مردم و نیز جلب اعتماد انسان‌ها، خللی ایجاد نشود، این مسئله‌، یعنی انجام گناه به وسیله پیامبران‌، در عمل اتفاق نمی‌افتد، هر چند اصل اتفاق افتادن‌، گناه کاری در آنان محال نیست‌. 2ـ اگر گفته شود، پیامبر9 در گناه نکردن هنری نمی‌کند; پاسخ آن است که پیامبر شدن پیامبر، امری اجباری و بدون اختیار او روی نداد; بلکه وجود او به منظور کشانده شدن به قله نبوت و پذیرش برای باران رحمت الهی‌، ظرف مناسبی بوده است‌، هر چند برخی امور مانند پاک بودن نطفه و... از اختیار او خارج بوده است ولی این امر، به اختیاری بودن زندگی پاک پیامبران و سایر امامان معصوم‌: ضرری وارد نمی‌سازد.