الف - با توجه به این که قرآن کریم به دو صورت تدریجی و دفعی نازل شده است‌، آیا پیامبر اکرم‌6 پیش از نزول‌، از آیات خبر داشته‌اند یا خیر؟ ب‌- آی

پاسخ بخش اول پرسش در این نهفته است که نزول دفعی قرآن کریم چگونه است‌؟ برخی بر این باورند که قرآن کریم ابتدا به صورت دفعی به بیت العزه یا بیت المعمور فرستاده شده است‌، سپس در مدت 23 سال بر پیامبر اکرم به تدریج نازل شد. در مقابل بسیاری از مفسران می‌گویند قرآن کریم یک جا بر قلب پیامبر نازل شد.(علوم قرآنی‌، آیت‌الله معرفت‌، ص 69، مؤسسة التمهید.) بنا بر نظر دوم ـ با تفاسیر گوناگونی که از آن ارایه شده ـ پیامبراکرم‌، پیش از نزول تدریجی قرآن کریم از آیات آن مطلع بودند. در این باره می‌توان به آیاتی از سورة قیامت و سورة طه استناد کرد. قرآن دارای دو نزول می‌باشد: "نزول دفعی‌"; یعنی همة قرآن یک‌جا و در شب قدر بر قلب پیامبر6 نازل شد و "نزول تدریجی‌" که در طی 23 سال صورت گرفته است‌. پیامبر6 به خاطر عجله‌ای که درابلاغ دعوت داشت گاه قبل از نزول تدریجی و یا همراه آن‌، آیات را تلاوت می‌کرد که به او دستور داده شد از این کار خودداری کند و بگذارد هر آیه‌ای در موقع خود تلاوت و ابلاغ شود. و به این ترتیب این آیه همانند آیه 114 سورة طه می‌باشد که می‌فرماید: "وَ لاَ تَعْجَل‌ْ بِالْقُرْءَان‌ِ مِن قَبْل‌ِ أَن یُقْضَی‌ََّ إِلَیْکَ وَحْیُه‌ُ; دربارة قرآن عجله مکن پیش از آن که وحی آن تمام شود." علامه طباطبایی در مورد آیه 114 سورة طه می‌فرمایند: "این آیه از جمله مدارکی است که دو نزول تدریجی و دفعی قرآن کریم را تأیید می‌کند... وجه تأیید آن این است که اگر رسول خدا قبل از تمام شدن آیه‌، و یا چند آیه‌ای که مثلاً الان جبرییل آورده‌، علمی به بقیة آن نمی‌داشت‌، معنا نداشت بفرماید: قبل از تمام شدن وحی‌اش در خواندنش عجله مکن‌، پس معلوم می‌شود قبل از تمام شدن وحی هم آن جناب آیه را می‌دانسته‌".(المیزان‌، علامه طباطبایی‌، ترجمه‌: محمد باقر موسوی همدانی‌، ج 14، ص 327، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی . ) ب ـ آری پیامبر اکرم خود قرآن را حفظ داشتند و ایشان نخستین حافظ قرآن و در رأس همة حافظان و قاریان بودند; از آیه‌های قرآن استنباط می‌شود که پیامبر اکرم‌6 در حفظ قرآن سخت کوش بوده‌اند. در تفسیر آیة " سَنُقْرِئُکَ فَلاَ تَنسَی‌ََّ ;" (اعلی‌،6) از ابن عباس روایت شده که وقتی جبرییل وحی را بر پیامبر6 نازل می‌کرد آن حضرت ـ برای فراموش نکردن ـ به قرائت آن می‌پرداخت‌... و البته آن حضرت دارای حافظة قوی و نیرومندی نیز بوده است‌. همچنین در روایت‌ها آمده است‌: با وجود این که رسول اکرم‌6 امی بودند قرآن را به خوبی حفظ می‌کرد حتی جبرییل‌7 سوره‌ای طولانی را بر پیامبر6 که می‌خواند و آن حضرت با یک بار خواندن آن چنان آیه‌های آن سوره را به خاطر می‌سپرد که هرگز فراموش نمی‌کرد.(پژوهشی در تاریخ قرآن کریم‌، سید محمد باقر حجتی‌، ص 236، دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌.) ج ـ دربارة این که در زمان پیامبر اکرم‌6 از مجموعة وحی الهی به چه نام مشخصی یاد می‌شده‌، سخن قطعی و روشنی در دست نیست‌; البته در همان آیات صدر نزول هم واژه "قرآن‌" وجود داشت و این نام بر تمام و یا قسمتی از کلام الهی هر دو اطلاق می‌شد، اما نام‌های دیگری هم مانند: کتاب‌، ذکر، فرقان و غیره از نام‌های بسیار مذکور، در قرآن بود; بنابراین نام رایج مشخصی که همه در آن زمان بر آن اتفاق نظر داشته باشند، بازگو نشده است‌. پس از رحلت پیامبر اکرم مشهورترین نام "مصحف‌" بود; اما پس از مدتی نام "قرآن‌" شهرت یافت‌.(ر.ک‌: تاریخ قرآن‌، دکتر محمود رامیار، ص 9ـ 12، امیر کبیر.)