الف - با توجه به آیة 31 سورة بقره‌، آیا هدف از آفرینش‌، یاد دادن علم اسمأ به انسان بوده است‌؟ ب ـ لطفاً دربارة "علم اسمأ" کمی توضیح دهید. ج ـ آیا

الف ـ آموزش اسمأ، می‌تواند هدف متوسط آفرینش باشد. قرآن کریم‌، می‌فرماید: "وَ مَا خَلَقْت‌ُ الْجِن‌َّ وَ الاْ ?ًِنس‌َ إِلآ لِیَعْبُدُون‌ِ ;(ذاریات‌،56) آفرینش جن و انسان‌، برای بندگی است‌." در روایات‌، بندگی به معرفت تفسیر شده است‌.(نور الثقلین‌، العروسی الحویزی‌، ج 7، ص 147، مؤسسه التاریخ العربی‌.) در نتیجه‌، آموزش اسمأ که هدف متوسط آفرینش است‌، خود ابزار تکامل و برای رسیدن به اهداف عالی و غایی‌، یعنی رسیدن به مبدأ نور هستی است‌: "وَ أَن‌َّ إِلَی‌َ رَبِّکَ الْمُنتَهَی‌َ ;(نجم‌،42) انتهای سیر انسان به سوی پروردگار است‌."; "إِن‌َّ إِلَی‌َ رَبِّکَ الرُّجْعَی‌ََّ ;(علق‌،8) بازگشت به سوی خدا است‌"; "إِنَّا لِلَّه‌ِ وَ إِنَّـآ إِلَیْه‌ِ رَ َجِعُون‌َ ;(بقره‌،156) همانا ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم‌." ب ـ مقصود از "اسمأ"، اسمأ حسنی و صفات علیای الهی است که کاملش در خداوند متعال وجود دارد و مقداری از آن را به انسان داده است و انسان کامل‌، مظهر اسمأ و صفات حق تعالی مانند: خالق‌، رازق و... است‌. خداوند همه چیز را آفریده و بشر نیز با قدرت خدادادی‌; ساختمان‌، کارخانه و... را به وجود می‌آورد و یا برای فرزندان خود روزی فراهم می‌کند.(اقتباس از قاموس قرآن‌، سیدعلی‌اکبر قرشی‌، ج 3، ص 329 و ج 2، ص 288، درالکتب الاسلامیة‌.) مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر اسمأ و مسماها می‌فرمایند: مراد از اسمها و مسماها، موجوداتی زنده و دارای شعور بود که در پس پرده غیب بودند. از جمله ویژگی‌های آنها عبارتند از: 1. علم این نام‌ها و مسماها توأم با کشف حقیقت و وجود عینی آنها بوده‌; 2. آموزش آنها فقط برای یک موجود زمینی همچون آدم ممکن بوده‌; ولی برای فرشته‌ها و موجودات آسمانی ممکن نبود; 3. این علم در خلیفه الهی بودن انسان نیز دخالت داشته است‌. ج ـ یاد دادن اسمأ، به حضرت آدم‌غ اختصاص ندارد، بلکه این علم در نهاد و فطرت‌ِ نوع‌ِ انسان‌، قرار داده شده است‌; به عبارت دیگر، تعلیم در این جا، جنبة تکوینی دارد، یعنی خداوند این آگاهی را در نهاد انسان قرار داده است و اطلاق کلمة "تعلیم‌" در قرآن‌، به تعلیم تکوینی اشاره دارد. در جای دیگر نیز آمده است‌: "عَلَّمَه‌ُ الْبَیَان‌َ ;(رحمن‌، 4.) خداوند بیان را به انسان آموخت‌." از این رو، روشن است که خداوند این تعلیم را در مکتب آفرینش به انسان داده است و معنای آن‌، همان استعداد و ویژگی فطری است که در نهاد انسان‌ها قرار گرفته تا بتوانند سخن بگویند; البته تردیدی نیست که یاد دادن اسمأ به حضرت آدم‌غ از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده است‌.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 1، ص 178 - 179، دار الکتب الاسلامیة‌.)