الف‌) جریان بلعیدن ماهی حضرت یونس‌غ چیست و تا چه مدت در شکم ماهی زندگی کرد؟ ب‌) اصولاً آیا امکان زندگی در شکم ماهی وجود دارد؟ ج‌) صرف نظر از

الف‌) حضرت یونس‌غ سال‌ها در میان قومش (در سرزمین نینوا در عراق‌) به دعوت و تبلیغ مشغول بود، ولی هر چه کوشش کرد، ارشادهایش در دل آن‌ها مؤثر نیفتاد، خشمگین شد و آن محل را ترک کرد و به سوی دریا رفت‌، در آن جا بر کشتی سوار شد، در میان راه دریا متلاطم گشت‌، چیزی نمانده بود که همة اهل کشتی غرق شوند. ناخدای کشتی گفت‌: من فکر می‌کنم در میان شما بندة فراری وجود دارد که باید به دریا افکنده شود. چند بار قرعه کشیدند، هر بار به نام حضرت یونس‌غ درآمد! او فهمید در این کار سری نهفته است و تسلیم حوادث شد. هنگامی که او را به دریا افکندند، نهنگ عظیمی او را در کام خود فرو برد و خدا او را به صورت اعجازآمیز زنده نگه داشت‌. سرانجام او متوجه شد ترک اولائی انجام داده‌، به درگاه خدا روی آورد و به تقصیر خود اعتراف نمود، خدا نیز دعای او را استجابت فرمود و از آن تنگ‌نا نجاتش داد. این ماجرا در سورة انبیأ آیات 87ـ88 و سورة صافات بیان شده است‌. اگر پرسیده شود آن حضرت چه ترک اولائی انجام داده است‌؟ می‌گوییم‌: اگر چه حضرت یونس‌غ سال‌ها برای قومش تبلیغ کرد، و آن‌ها پاسخ مثبت ندادند، خشمگین شد و از بین قومش بیرون رفت و این یک امر طبیعی بود; و اگر چه از سوی دیگر آن حضرت می‌دانست به زودی عذاب الهی آن‌ها را فراخواهد گرفت‌، و به همین خاطر شهر و دیار خود را ترک گفت‌، و این نیز امر طبیعی است‌; و هیچ یک گناه نیست‌، ولی برای پیامبر بزرگی هم چون یونس‌غ بهتر آن بود که باز هم تا آخرین لحظه قومش را ترک نگوید، و بدون اذن الهی خارج نشود. به همین دلیل و به خاطر این عجله‌، به عنوان یک ترک اولی‌، از ناحیة خداوند مورد مؤاخذه قرار گرفت‌. اگر چه زمان توقف حضرت یونس‌غ در شکم ماهی چند ساعت‌، چند روز، چند هفته و حتی چهل روز نقل شده است‌; اما دلیل روشنی که به طور قطع مشخص کند چه زمان بوده در دست نیست‌.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 13، ص 486ـ488، دارالکتب الاسلامیه‌.) ب‌) در حالت عادی‌، امکان ماندن چند لحظه در آب آن هم در شکم ماهی‌، وجود ندارد; اما این حادثة تاریخی یک اعجاز بود. و معنای اعجاز همین است‌. و این نخستین اعجازی نیست که در قرآن با آن رو به رو هستیم‌. همان خدائی که ابراهیم‌غ را در دل آتش سالم نگه داشت‌، و حضرت موسی‌غ و بنی اسرائیل را با ایجاد جاده‌های خشک در وسط دریا از غرقاب نجات داد، و حضرت نوح‌غ را به وسیلة کشتی ساده‌ای از آن طوفان عظیم و گسترده رهائی بخشید و... قدرت دارد بندگان خاصش را مدتی در شکم ماهی عظیمی سالم نگه دارد.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، همان‌، ج 19، ص 164.) ج‌) بلعیده شدن حضرت یونس‌غ برای تربیت او جنبة تنبیهی داشته است‌. آیات و روایات دلالت می‌کند که حضرت یونس‌غ مرتکب ترک اولایی شد و از آن‌جا که "حسنات الابرار سیئات المقربین‌"، حتی ترک اولای یک پیامبر نیز بی‌جواب نمی‌ماند، بدین شکل تنبیه شد. علامة طباطبایی‌; می‌نویسد: "...بلایا و محنتهایی که اولیای خدا بدان مبتلا می‌شوند، تربیت الهی است که خدا به وسیلة آن بلایا، ایشان را تربیت می‌کند و به حد کمال می‌رساند و درجاتشان را بالا می‌برد; هر چند که بعضی از آن بلایا، جهات دیگری داشته باشند که بتوان آن‌را مؤاخذه و عقاب نامید.(المیزان‌، ج 17، ص 171، منشورات اعلمی‌، بیروت‌.)