الف‌: آیا علم به گناه‌، برای گناه کار بر نتیجة آن تأثیری دارد؟ ب‌: چگونه می‌توان از گناهانی که به آن علم داریم اجتناب کنیم‌؟ ج‌: آیا نیت قل

الف‌: آری علم به گناه در نتیجة آن مؤثر است‌; زیرا اگر انسان بداند فلان کار گناه است‌، ولی در عین حال آن را انجام دهد، در این صورت‌، به خشم و عذاب پروردگار گرفتار خواهد شد، ولی اگر نداند که فلان کار گناه است و مرتکب شود، در این صورت مورد مؤاخذة پروردگار واقع نخواهد داشت‌.(ر.ک‌: وسائل الشیعه‌، الحر العاملی‌، ج 15، ص 369، نشر آل البیت‌.) مگر ا ین که در یاد گرفتن آن تقصیر کرده باشد، که در این صورت به خاطر کوتاهی در یادگرفتن آن‌، مورد مؤاخذه واقع خواهد شد.(ر.ک‌: بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 1، ص 177، مؤسسة الوفأ.) ب‌: برخی از راه‌های جلوگیری و دوری از گناه عبارتند از: 1. مخالفت با هوای نفس‌: قرآن کریم‌، علت بدبختی بلعم‌باعورا را پیروی از هوای نفس می‌داند: "ولو شِئنا لَرَفعنـَه‌ُ بها و لـَکِنّه أخلد إلی الأرض و اتّبع هویَه‌...; (اعراف‌، 176) و اگر می‌خواستیم‌، مقام او را با این آیات ]و دانش‌ها[ بالا می‌بردیم‌; ولی او به پستی گرایید و از هوای نفس خود پیروی کرد..." 2. نداشتن علاقه زیاد به دنیا و ظواهر فریبندة آن‌; "فلا تغُرّنّکُم الحیوَة الدّنیا...; (لقمان‌،33) پس مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد." 3. دور کردن شیاطین انسی و جنی از خود; که گاهی در لباس دوست صمیمی‌، انسان را به گناه می‌کشانند; پس انسان باید با دوستانی که آلوده به گناه هستند و ارتباط با آنها زمینه‌ساز گناه می‌شود قطع ارتباط کند; چنان که خداوند از قول برخی در قیامت می‌فرماید: وای بر من‌!کاش فلان ]شخص گمراه‌[ را دوست خود انتخاب نکرده بودم‌." (فرقان‌، 28) 4. پناه بردن و توکل بر خداوند متعال در تمام امور; "و علی‌اللّه فَلیَتوکّل المؤمنون‌; (آل‌عمران‌، 122) و مؤمنان باید فقط بر خدا توکل کنند." 5. مواظبت بر نمازهای واجب و توجه و حضور قلب هنگام نماز; "إن‌ّ الصّلوَة تنهی‌َ عن الفحشأ و المنکر; (عنکبوت‌، 45) به درستی که نماز ]انسان را[ از زشتیها و گناه باز می‌دارد." 6. یاد آوری مرگ در هر روز باعث جلوگیری از گناه می‌شود. حضرت محمد9 می‌فرماید: "نابود کنندة لذت‌ها را زیاد یاد کنید! پرسیدند; یا رسول‌الله‌! نابود کننده لذت‌ها چیست‌؟ فرمود: "مرگ‌".(بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 6، ص 133، داراحیأالتراث العربی‌، بیروت‌.) ج‌: نیت قلبی در اجتناب گناه تأثیر بسزایی دارد، زیرا نیت کانون تصمیم‌گیری و چگونه به جا آوردن اعمال در کم و کیف است‌، نیت پاک‌، کانون و سرچشمة زلال برای کارهای نیک است و موجب اعمال پاک با کیفیت صحیح می‌گردد، و برعکس نیت آلوده و ناپاک‌، زمینه ساز گناه‌، و یکی از انگیزه‌های انحراف و گناه می‌باشد. لذا پیامبر اکرم‌9 می‌فرماید: "نیت مؤمن بهتر از عمل اوست و نیت کافر بدتر از عملش می‌باشد و هر کس طبق نیت عمل می‌کند".(الکافی‌، کلینی‌، ج 2، ص 84، دار الکتب الاسلامیه‌.) امام صادق‌7 نیز در تفسیر آیة "...کُل‌ُّ یَعْمَل‌ُ عَلَی‌َ شَاکِلَتِه‌ِی‌...;(اسرأ،84) هر کس طبق روش خود عمل می‌کند." می‌فرماید: "یعنی علی نیته‌" هر کس طبق نیت خود عمل می‌کند.(الکافی‌، همان‌، ج 2، ص 16.) بنابراین اگر بخواهیم از گناه در امان باشیم باید به سراغ سرچشمة آن‌، یعنی نیّت برویم و آن را پاک و صاف گردانیم تا در دام گناه گرفتار نشویم‌.(ر.ک‌: گناه‌شناسی‌، محسن قرائتی‌، تنظیم و نگارش‌، محمدی اشتهاردی‌، ص 60 ـ 62، انتشارات پیام آزادی‌.)