افرادی که به سن تکلیف رسیده‌اند خمس و زکات را چگونه محاسبه نمایند و به چه کسانی بدهند؟

برادر عزیز این مرکز فقط به سؤالات قرآنی پاسخگو می‌باشد، اما در خصوص سؤال فوق توجه شما را به نکات زیر جلب می‌نمایم‌: الف‌: افرادی که مورد لطف و عنایت خدای مهربان قرار گرفته‌، و به مرحله بلوغ و تکلیف رسیده‌اند و مخاطب اوامر و نواهی خداوند گردیده‌اند، در مرحلة اول بعد از حمد و شکر الهی به خاطر رسیدن به این توفیق بزرگ‌، باید برای عمل کردن به احکام شرعی و از جمله احکام مربوط به خمس و زکات‌، به یکی از مراجع بزرگوار تقلید به عنوان متخصص و کارشناس رجوع کرده‌، و از او پیروی یا به اصطلاح تقلید نماید. ب‌: مواردی که خمس و زکات به آن تعلق می‌گیرد و نحوه محاسبة آنها. خمس به هفت چیز تعلق می‌گیرد، که عبارتند از: (1. منفعت کسب‌; 2. معدن‌; 3. گنج‌; 4. مال حلال مخلوط به حرام‌; 5. جواهری که بواسطة غواصی یعنی فرو رفتن در دریا به دست می‌آید; 6. غنیمت جنگ‌; 7. زمینی که کافر ذمی از مسلمان بخرد.) و زکات بر 9 چیز واجب است و آنان عبارتند از: (گندم‌، جو، خرما، کشمش‌، طلا و نقره‌، شتر، گاو و گوسفند)(توضیح المسائل مراجع‌، ج 2، ص 113و13، دفتر انتشارات اسلامی‌.) به علت اینکه نحوة محاسبة موارد 7 گانه خمس و نه گانه زکات با یکدیگر متفاوت و طولانی است‌، لطف کنید و به رساله توضیح المسائل مرجع تقلیدتان رجوع کرده‌، و مسائل ذیل عنوان احکام خمس و زکات و موارد آن را به دقت مطالعه نمایید. ج‌: موارد مصرف خمس و زکات‌: 1. "خمس را باید دو قسمت کنند: یک قسمت آن سهم سادات است‌; که امر آن با حاکم است و باید آن را به مجتهد جامع‌الشرایط تسلیم کنند و یا با اذن او به سیّد فقیر، یا سیّد یتیم یا به سیّدی که در سفر درمانده شده بدهند. و نصف دیگر آن سهم امام‌است که در این زمان باید به مجتهد جامع‌الشرایط بدهند یا به مصرفی که او اجازه می‌دهد برسانند. ولی اگر انسان بخواهد سهم امام‌را به مجتهدی که از او تقلید نمی‌کند بدهد، در صورتی به او اذن داده می‌شود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید می‌کند، سهم امام‌را به یک طور مصرف می‌کنند."(توضیح‌المسائل مراجع‌، ج 2، ص 62، مسئله 1834، انتشارات جامعه مدرسین‌.) 2. انسان می‌تواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: اول‌: فقیر و آن کسی است که مخارج سال خود و عایلاتش را ندارد و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه‌ای دارد که می‌تواند مخارج سال خود را بگذارند فقیر نیست‌. دوم‌: مسکین و آن کسی که از فقیر سخت‌تر می‌گذراند. سوم‌: کسی که از طرف امام‌یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام‌یا نائب امام یا فقرأ برساند. چهارم‌: کافرهائی که اگر زکات به آنان بدهد به دین اسلام مایل می‌شوند، یا در جنگ به مسلمانان کمک می‌کنند. پنجم‌: خریداری بنده‌ها و آزاد کردن آنان‌. ششم‌: بدهکاری که نمی‌تواند قرض خود را بدهد. هفتم‌: سبیل الله‌، یعنی کاری که مانند ساختن مسجد، منفعت عمومی دینی دارد، یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان می‌رسد، و آنچه برای اسلام نفع داشته باشد به هر نحو که باشد. هشتم‌: ابن السبیل‌، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده‌"(توضیح‌المسائل مراجع‌، ج 2، ص 145و 146، دفتر انتشارات اسلامی‌.)