از ظاهر برخی آیات سوره کهف برتری علمی حضرت خضر بر حضرت موسیاستفاده میشود، آیا این موضوع با اولواالعزم بودن حضرت موسیغ تعارض ندارد؟
پاسخ به این بخش را در ضمن چند امر پی میگیریم: 1. باید دانست که فقط خداوند متعال همه چیز را میداند; "و عنده مفاتح الغیب لایعلمها إلاّ هو ویعلم ما فی البر والبحر...;( انعام، 59. ) کلیدهای غیب تنها نزد او است و جز او کسی آنرا کسی نمیداند و آنچه در خشکی و دریاست میداند... ."( ر.ک: تفسیر نمونه، آیتالله مکارم شیرازی و دیگران، ج 5، ص 268 ـ 277، انتشارات دارالکتب الاسلامیه. ) 2. مأمور شدن حضرت موسیبه اینکه برود و علم را از حضرت موسیَ7 به اینکه برود و علم را از حضرت خضر7 بیاموزد، به دستور خداوند متعال بوده; چنان که در سوره کهف، آیات 60 ـ 82، آمده است و خداوند به این وسیله، به پیامبرش تعلیم داده و اینگونه علم آموزی از طرف خداوند، متعال برای پیامبران الهی اشکالی ندارد. 3. پیامبران، بر اثر تعلیم الهی، قسمتی از اسرار غیب را میدانند و طبق مشیت خداوند; برخی از پیامبران بر اموری آگاهند که پیامبران دیگر از آنها بیاطلاعند: "مَّا کَانَ اللَّهُ لِیَذَرَ المؤمِنِینَ عَلَیَ مآ أَنتُم عَلَیهِ حَتَّیَ یَمیزَ الخَبِیثَ مِنَ الطیّبِ ومَا کَانَ اللَّهُ لیُطلِعَکُم عَلَی الغَیبِ وَلَکِنَّ اللَّهَ یَجتَبِی مِن رسُلِه مَن یَشآءُ ف ?‹امِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِه;(آلعمران،179) و خدا بر آن نیست که شما را از غیب آگاه گرداند; ولی خدا از میان فرستادگانش هر که را بخواهد بر میگزیند; پس به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید" در داستان حضرت خضر و موسی، خضر به ابوابی از علوم احاطه داشت که مربوط به اسرار باطن، عمق حوادث و پدیدهها بود; در حالی که حضرت موسی نه مأمور به باطن بود و نه آگاهی از آن امور داشت و کارهای حضرت خضر برایش مجهول و غیر قابل تحمل بود.( ر.ک: پیام قرآن، آیتالله مکارم شیرازی، و دیگران، ج، ص، نشر مدرسه امیرالمؤمنین. ) ولی در بُعد کاری خود که مأمور به ظاهر بود، آگاهی کامل داشت و دارای کتاب و تشریع بود، به همین جهت از پیامبران اولواالعزم به شمار میآمد.( المیزان، علامه طباطبایی;، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ج 13، ص 604، بنیاد فکری و علمی علامه. ) از مطالب بالا معلوم میشود که نوع علم حضرت موسی با نوع علم حضرت خضر متفاوت بوده است. با تفاوت این دو، اعلمیت یکی بر دیگری ثابت نمیشود; همچنان که نمیشود بین فردی که دکترای شیمی دارد با کسی که دکترای فیزیک دارد مقایسه کرد و یکی از آن دو را بر دیگری ترجیح داد. علامه طباطبایی در ذیل آیات داستان حضرت موسی و خضر8 در بحث روایتی، پس از نقل روایتها، در مورد یک روایت که از آن برتری علمی حضرت خضر بر حضرت موسی استشمام میشود میفرمایند: "این روایت با روایتی که آن دو را برابر میدانست مخالف است، و لذا باید حمل شود بر این که نوع علم آن دو مختلف بوده".( المیزان، علامه طباطبایی;، ترجمة محمدباقر موسوی همدانی، ج 13، ص 604، بنیاد فکری و علمی علامه. )
اضافه کردن دیدگاه جدید