آیا قرآن دربارة داستان یا رمان به چیزی اشاره کرده است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیه و سورهای آن را ذکر کنید.
پرسشگر محترم! به چند نکته توجه فرمایید: 1. در قرآن کریم به داستانهای مختلفی اشاره شده و خداوند متعال سرگذشت برخی از پیامبران و اقوام مختلف را نقل کرده است; ولی هدف اصلی از نزول قرآن کریم هدایت، راهنمایی، تعلیم و تربیت بشر به سوی کمال است و نقل داستانها و سرگذشتهای مختلف نیز در همین راستا میباشد. در قرآن مجید به جز موارد اندک که سرگذشت فرد یا قومی به طور تقریباً مفصل و کامل ذکر شده مثل داستان حضرت یوسف و موسی و قوم بنی اسرائیل و...، در سایر موارد، قصههای قرآنی تنها گوشه یا گوشههایی از کل یک سرگذشت را روشن میسازد... و آن چه را که میتواند حاصل پیام دین و در بردارندة یک موعظه، هدایت، عبرت و ارشاد باشد، بیان میکند و در نقل یک واقعه هم آن چه که بیشتر به این هدف کمک کرده و از برجستگی خاصی برخوردار است، مطرح میشود."( ر.ک: هنر در قلمرو مکتب، جواد محدثی، ص 239، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه، قم. ) 2. قرآن کریم با نقل داستان و سرگذشت افراد و اقوام مختلف به دنبال اهداف هدایتی و تربیتی عمیقی است که برخی از آن اهداف عبارتند از: الف ـ عبرتگیری; شاید مهمترین هدف در میان قصص و داستانهای گذشتگان عبرت و درسگیری برای آیندگان است; "لَقَد کانَ فی قَصَصِهِم عِبرَةٌ لاِ ُولِی الاَلبـَبِ; (یوسف،111) در سرگذشت آنها درس عبرتی برای صاحبان اندیشه بود..." "اِنَّ فی ذَلِکَ لَعِبرَةً لِمَن یَخشیَ; (نازعات،26) در این ]داستان حضرت موسی و فرعون و عاقبت آن[ عبرتی است برای کسی که ]از خدا[ بترسد." ب ـ گسترش قدرت تفکر; "فَاقصُصِ القَصَصَ لَعَلَّهُم یَتَفَکَّرون; (اعراف،176)... این داستان ها را ]برای آنها[ بازگو کن، شاید بیندیشند ]و بیدار شوند[!" ج ـ تثبیت و دلگرمی پیامبر اسلام; قرآن کریم میفرماید: "وقالَ الَّذینَ کَفَروا لَولا نُزِّلَ عَلَیهِ القُرءانُ جُملَةً واحِدَةً کَذَلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ ورَتَّلنـَهُ تَرتیلا; (فرقان،32)... چرا قرآن یک جا بر او نازل نمیشود؟! این به خاطر آن است که قلب تو را به وسیلة آن محکم داریم، و ]از این رو[ آن را به تدریج بر تو خواندیم." در جایی دیگر میفرماید: "وکُلاًّ نَقُصُّ عَلَیکَ مِن اَنبأِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَکَ وجأَکَ فی هـَذِهِ الحَقُّ ومَوعِظَةٌ وذِکریَ لِلمُؤمِنین; (هود،120) و هر یک از سرگذشتهای پیامبران ]خود[ را که بر تو حکایت میکنیم چیزی است که دلت را بدان استوار میگردانیم و در این ها حقیقت برای تو آمده و برای مؤمنان اندرز و تذکری است." د ـ بیان خبرهای غیبی; یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم اشتمال آن بر اخبار غیبی است; قرآن کریم بعد از آن که ماجرای حضرت نوحغ را ذکر میکند، میفرماید: "تِلکَ مِن اَنبأِ الغَیبِ نوحیها اِلَیکَ ما کُنتَ تَعلَمُها اَنتَ ولا قَومُکَ مِن قَبلِ هـَذا فَاصبِر اِنَّ العـَقِبَةَ لِلمُتَّقین; (هود،49) این ها از خبرهای غیب است که به تو ]ای پیامبر[ وحی میکنیم، نه تو، و نه قومت، این ها را پیش از این نمیدانستید! بنابراین، صبر و استقامت کن، که عاقبت از آن پرهیزگاران است." 'ûـ آشنایی با سیره انبیا و پیامبران; (انبیا، 25; زخرف، 28) و ـ آشنایی با قوانین و سنن ثابت الهی; (احزاب، 62; انبیا، 105; رعد، 11) ز ـ ارایه دعوت دینی; (انبیا، 92; نوح، 2 ـ 20) ح ـ بیان قدرت الهی; (انفال، 17; فجر، 6 ـ 13) و... رمان و داستانهای تخیلی و افسانهای در قرآن نیامده است یک رمان ممکن است گاهی آثار تخریبی و منحرف کنندهای نیز داشته باشد که قرآن کریم از رمان و داستانهای تخیلی و افسانهای به دور است.( برای آگاهی بیشتر ر.ک: قصه و نکات تربیتی آن در قرآن، سید سعید مهدوی، انتشارات بوستان کتاب، دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم. )
اضافه کردن دیدگاه جدید