آیا روح پس از مرگ به پیش جسم بر می‌گردد یا نه‌؟ اگر بر نمی‌گردد، پس چرا مردم بر سر مزار رفته و فاتحه می‌خوانند؟ آیا قرائت فاتحه برای جسم است

روح پس از جدایی از بدن‌، باقی است و هرگز به بدن بر نمی‌گردد; اما قطع رابطه کلی نیز ندارد; افزون بر این که روح انسان‌، پس از جدا شدن از این جسد خاکی‌، در جسم‌های لطیفی قرار می‌گیرد که بسیاری از عوارض ماده را ندارد و چون از هر نظر شبیه این جسم است‌، به آن "قالب مثالی‌" و یا "بدن مثالی‌" می‌گویند; یعنی بدنی شبیه همین بدن است‌، اما نه به کلی مجرد و نه مادی محض است‌; از این رو، ارواح‌، به هنگام انتقال به عالم برزخ‌، به کلی از جسم‌، دنیا و حتی اقوام و... بریده نمی‌شوند و چون حیات برزخی دارند، به بدن دنیایی خود، نوعی تعلق و ارتباط دارند; این تعلق شبیه تعلق اسم به مسما است‌; به همین خاطر، از روایات استفاده می‌شود هنگامی که انسانی را در قبر گذاشتند، دو فرشته از فرشته‌های الهی می‌آیند و از او پرسش‌هایی می‌کنند.(ر.ک‌: اصول کافی‌، کلینی‌;، ج 8، ص 72، دارالکتب الاسلامیة‌.) خواندن فاتحه بر سر مزار، از همین باب است‌، اگر چه جسم‌ِ در قبر، بدون روح‌، چیزی را نمی‌تواند بفهمد و درک کند، اما ثواب خواندن فاتحه و سوره‌های قرآن‌، همان گونه که برای روح مؤثر است‌، ممکن است برای جسم نیز تأثیر داشته باشد. امام رضا7 می‌فرماید: "هیچ مؤمنی نیست که زیارت قبر مؤمنی کند و هفت مرتبه "اناانزلناه‌" را بر او بخواند، مگر این که خدا او و صاحب قبر را می‌آمرزد."(وسائل الشیعه‌، شیخ حر عاملی‌;، ج 3، ص 227، آل البیت‌: / ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 5، ص 462ـ473، دارالکتب الاسلامیة‌.)