آیا در مورد شناخت خداوند متعال‌، فلسفه هم دخیل است‌؟ با فلسفه‌، چقدر می‌توان خداوند را شناخت‌؟

راه‌های شناخت (خداوند متعال‌): مشهود عینی‌، برهان عقلی و دلیل نقلی است که هر کدام زیبایی‌های خاص و شیرینی‌های ویژه‌ای دارد که عقل و جان انسان‌ها را به نشاط و حیات‌، می‌خواند و انسان می‌تواند از هر سه راه به مقصد برسد; بنابراین‌، اگر مراد شما از فلسفه عقلانیت است‌، پاسخ این است که حتی در شهود حضوری‌، که از راه تهذیب و تزکیه به دست می‌آید، به جز عقل و اندیشه نمی‌توان حرکت کرد; زیرا عقل به آن چه از طریق مشاهده قلبی حاصل شده کمک می‌کند، بدان معنا که براهین عقلی برای شهود سالک غیرمخلَص ابزار و وسیلة سنجش است‌. ولی اگر مراد شما از فلسفه علل محض یا عقل فلسفی است‌، آری از راه برهان‌های عقلی و فلسفی نیز مانند، برهان علت و معلول‌، امکان و وجوب‌، صدیقین و... می‌توان به خداوند شناخت پیدا کرد و به مقصد رسید.(ر.ک‌: صورت و سیرت انسان در قرآن‌، آیت الله جوادی آملی‌، ج 14، ص 60ـ71، مرکز نشر اسرأ / معرفت‌شناسی در قرآن‌، همان‌، ج 13، ص 300ـ315 / ره توشة راهیان نور، ویژة مقطع دبیرستان (5)، ستاد طرح تابستانی هجرت‌، ص 62، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیة قم‌.)