آیا در قیامت اعمال نیک می‌توانند گناهان را پاک کنند؟

الف‌. "إِن تَجْتَنِبُواْ کَبَآئِرَ مَا تُنْهَوْن‌َ عَنْه‌ُ نُکَفِّرْ عَنکُم‌ْ سَیِّ ?‹َاتِکُم‌ْ وَنُدْخِلْکُم مُّدْخَلاً کَرِیمًا; (نسأ، 31) اگر از گناهان کبیره‌ای که از آن‌ها نهی شده‌اید اجتناب کنید، ما از بدی‌های شما صرف‌نظر می‌کنیم و به منزل گاهی گرامی داخلتان می‌سازیم‌." واژه "تکفیر"، در لغت عرب‌، به معنای "پوشاندن‌" آمده است‌; ولی در قرآن کریم به معنای از بین رفتن کیفر و آثار گناهان پیشین به خاطر اعمال نیک آینده است‌(عفو از گناهان‌). کلمه "سیئات‌"، به طوری که از ماده وهیأت آن بر می‌آید، به معنای حادثه و یا عملی است که زشتی و بدی را با خود همراه دارد; این لفظ در آیات گوناگون قرآن کریم بر اموری اطلاق شده که بعضی از آن‌ها عبارتند از: 1. مصائبی که آدمی را بد حال می‌کند. (نسأ، 79; رعد، 6); 2. نتایج معاصی و آثار خارجی و دنیوی و اخروی آن (نمل‌، 34; زمر، 51); 3. نفس معصیت‌; (شوری‌، 40) "معصیت‌" گاهی بر مطلق گناهان اطلاق می‌شود، یعنی چه صغیره باشد و چه کبیره‌، (مانند: جاثیه‌، 21) و گاهی نیز در خصوص گناهان صغیره اطلاق می‌شود. (مانند: نسأ، 31) بنابراین‌، طبق ظاهر آیة شریفة یاد شده‌، خداوند متعال وعده داده است‌، کسانی که از ارتکاب گناهان کبیره خودداری کنند، همة "سیئات‌" آن‌ها را (چه سیئات گذشته و چه آینده‌) از بین می‌برد; پس هر فردی می‌تواند با یک عمل خیر عاقلانه و حساب شدة خود، تاریکی و ظلمتی را که از گناهان گذشته بر قلب و روانش نشسته بشوید و پاک نماید و به نورانیت و صفای فطری باز گرداند.(برای گاهی بیشتر ر.ک‌: المیزان‌، علامه طباطبایی‌، ج 4، ص 324، نشر اسلامی / تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 2، ص 114 و ج 10، ص 196، دارالکتب اسلامیه‌.) ب‌. عوامل تکفیر سیئات از نظر قرآن کریم‌، عبارت است از: 1. ایمان به خداوند متعال که باعث می‌گردد آثار کفر و شرک سابق از بین برود (محمّد، 2); 2. هجرت‌، جهاد و شهادت در راه خداوند متعال (محمّد، 4 ـ 5); 3. اجتناب از گناهان بزرگ (گناهانی که برای آن‌ها وعدة آتش داده شده است‌) (نسأ، 31); 4. توبه و ندامت از گناه (تحریم‌، 8); 5. صدقه پنهانی (بقره‌، 271); 6. تقوا و پارسایی (انفال‌، 29); 7. قرض دادن در راه خدا (مائده‌، 12); و...(ر.ک‌: منشور جاوید، آیة‌الله سبحانی‌، ج 8، ص 268، دارالقرآن الکریم‌.)