آیا در قرآن کریم آیهای وارد شده که ارزش هنر را به مسلمانان یادآوری کند؟ و آیا این که در هنگام خلقت حضرت آدم، خداوند به ملائکه فرمان میدهد
هنر، یکی از نمودها وجلوههای بسیار شگفتانگیز و سازنده حیات بشری است که کاشف از نبوغ و روشن کنندة عشق آدمی است که موجب انبساط خاص روانی میگردد.(زیبائی و هنر از دیدگاه اسلام، علامه محمدتقی جعفری;، ص 6 و ص 150، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.) هر چند در قرآن کریم آیهای دربارة هنر و ارزش آن صراحتاً وارد نشده است، ولی از آن جا که دعوت قرآن کریم و اسلام به چیزهایی است که در فطرت آدمی یافت میشود، مثلاً میل به زیبایی و استفاده از شیوههای مختلف هنری برای جذب بیشتر در وجود انسان فطرتاً نهاده شده است، قهراً قرآن کریم نیز تلویحاً به هنر و ارزش آن اشاره فرموده است; از جمله: 1. "الَّذِیَّ أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَه...;(سجده،7) او همان کسی است که هر چه را آفرید نیکو آفرید..." 2. "وَ صَوَّرَکُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکُم...;(غافر،64) و شما را صورتگری کرد و صورتتان را نیکو آفرید..." 3. "فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَـَـلِقِین;(مومنون،14) پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان است" 4. "صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَة;(بقره، 138) رنگ خدایی ]بپذیرید! رنگ ایمان و توحید و اسلام[ و چه رنگی از رنگ خدایی بهتر است!..." 5. "قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ...;(اعراف، 32) بگو چه کسی زینتهای الهی را که برای بندگان خود آفریده و روزیهای پاکیزه را حرام کرده است؟" 6. "یَـَبَنِیَّءَادَمَ خُذُواْ زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ; (اعراف، 31) ای فرزندان آدم! زینت را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید." و... آیات فوق، همگی دلالت دارد بر اینکه خداوند متعال نیز از زیبایی و اتقان وقامت موزون در پدیدهها، خبر میدهد و به نقش هنر، زیبایی، هماهنگی، دلنوازی و صورتهای زیبا و دلپذیر در مخلوقات خود و ذرات عالم، اشاره میفرماید; پس ما باید درس گرفته و در کارها و اعمالمان از هنر و زیبایی و خلق شیوههای نو و دلنواز کمک بگیریم.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 20، ص 159، دارالکتب الاسلامیة.) آهنگ در قرآن: از مجموعة آواهای "نظم یافته" در قالب یک "قافیه" که آیه بدان ختم میشود و یا در قالب یک "تجانس" میان حروف مختلفی که یک کلمه را تشکیل میدهد، آهنگ قرآن، پدید میآید; البته جنبههای هنری دیگری نیز وجود دارد که پژوهشگران قدیم و جدید به آن پرداختهاند; به ویژه جنبههای هنری در مورد به کارگیری "مفردات" و یا "ترکیبها" که در آیات قرآن کریم زیاد به چشم میخورد.(ر.ک: اسلام و هنر، دکتر محمود بستانی، ترجمة حسین صابری، ص 146، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.) امااین که به هنگام خلقت حضرت آدمخداوند متعال به ملائکه دستور داده باشد که طنبور بنوازند، چنین مطلبی در هیچ آیهای از قرآن کریم نبوده و در روایتی از اهل بیت: نیز نقل نشده است، بلکه از آیات قرآن استفاده میشود که فرشتگان همواره مشغول حمد و تسبیح خداوند متعال هستند و به هنگام خلقت حضرت آدمو خبردار شدن از جانشینی او از طرف خداوند در روی زمین، گفتند: " نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لک...;(بقره،30) ]اگر هدف از آفرینش انسان عبادت است[ ما با ستایش تو، ]تو را[ تنزیه و تسبیح میکنیم و به تقدیست میپردازیم."(ر.ک: تفسیر نمونه، همان، ج 1، ص 173.) و آیات دیگری خبر از تسبیح پیوسته فرشتگان الهی میدهد و میفرماید: "کسانی که نزد او هستند از پرستش وی تکبر نمیورزند و درمانده نمیشوند # شبانه روز، بیآن که سستی ورزند، نیایش میکنند." (انبیأ، 19 ـ 20)(ملاحظه کنید: زمر، 75; غافر، 7 ; فصلت، 38 ; شوری، 5 ; اعراف، 206.)
اضافه کردن دیدگاه جدید