آیا در قرآن به جز داستان پیامبران و اصحاب کهف، داستانهای دیگری نیز آمده است؟
قرآن برای هدایت انسان نازل شده است و هدف از آن، داستانسرایی و افسانهپردازی نیست; از این رو قرآن، فقط داستانهایی ـ یا بخشها و جنبههایی از یک داستان ـ را مطرح میکند که برای هدایت بشر لازم است. با توجه به این نکته، میتوان بهطور تقریبی، داستانهای قرآن (در مورد غیر پیامبران) را به پنج گروه تقسیم کرد: الف ـ داستانهایی که در قرآن تکرار شده و صریح هستند، مثل داستان سرپیچی شیطان از فرمان خدا (بقره، 34; اعراف، 11; حجر، 30; اسرأ، 61; کهف، 50; طه، 116 و...) و قصه ماهیگیری بنیاسرائیل در روز شنبه (بقره، 65; نسأ، 154; اعراف، 163) و... . شاید علت تکرار این داستانها، اهمیت آنها در هدایت انسان باشد. ب ـ داستانهایی که یک بار، اما بهطور صریح در قرآن آمده است، مثل داستان ملاقات خضر و موسی(کهف،82ـ86); اصحاب فیل، قارون (قصص، 76 ـ 83); گاو بنیاسرائیل (بقره، 67 ـ 73). ج ـ داستانهایی که توضیح کمی در آیات برای آنها موجود است و داستان آنها، توسط روایات، بهطور کامل بیان شده است، مثل اصحاب الاخدود (سورة بروج); یأجوج و مأجوج (انبیأ، 96); هاروت و ماروت (بقره، 102); ذوالقرنین (کهف، 83 ـ 98); حبیب نجّار (یس، 20); بلعم باعورا (اعراف، 175)... . قرآن از این داستانها، فقط به جنبة مورد نظر خود اکتفا کرده است. د ـ داستانهایی که در آنها برخی کلیات گفته شده است، مثل قصه گفت و گوی دو نفر که یکی از آنها فریفتة مال دنیا شده بود و... (کهف، 31 ـ 41) و داستان کسانی که از ترس مرگ، محل زندگیشان را ترک گفتند... (بقره، 242) 'û ـ در برخی آیات، اشارههای مبهم، یا نکاتی، بدون اشاره به مورد خاصی بیان شده است، و در ظاهر آیه، هیچ داستانی وجود ندارد، امّا آن مطلب، دارای داستانی به صورت شأن نزول، در تفاسیر میباشد، مثل آیة صدقه دادن در حال رکوع (مائده، 55) و همچنین سوره (انسان، 5ـ11) که مربوط به حضرت علیو اهلبیت است. بدین ترتیب مشخص میشود که گرچه بخش عظیمی از قرآن، به صورت داستان و مَثَل است، اما قرآن، کتاب قصه نیست و معیارهای یک کتاب قصه را ندارد; در نتیجه نمیتوان طبق یک معیار یکنواخت، لیستی از کلیه داستانهای قرآن ارائه داد. در عین حال، کتابهایی وجود دارد که تا حدّی، قصههای قرآن را جمعآوری کرده است: 1. قصههای قرآنی، گروهی از نویسندگان، نشر اخوت، قم، 1376 ش. 2. قصههای قرآنی، سید ابوتراب صفائی آملی، نشر امیدی، تهران. 3. قصههای قرآنی (1و2)، صحفی، نشر اهلبیت، قم، 1361. 4. ترجمه و قصههای قرآن، یحیی مهدوی و دیگران، تهران، 1359.
اضافه کردن دیدگاه جدید