آیا در صورتی که افراد به حرف ما گوش نمی‌دهند، امر به معروف و نهی از منکر آن‌ها واجب است‌؟ یاامر به معروف و نهی از منکر فقط در مورد دوستان است

امر به معروف از آسان‌ترین مرحله شروع می‌شود و چنان‌چه لازم باشد تا سخت‌ترین مرحلة مجاز ادامه می‌یابد; البته این سیر کلی در امر به معروف و نهی از منکر است‌; ولی این‌که آسان‌ترین مرحله و شیوه‌های برخورد اولیه چیست و چگونه و تحت چه ضوابطی این کار را باید شروع کرد، در قرآن کریم در این‌باره آیاتی وجود دارد، از جمله‌: 1. خیرخواهی‌: خداوند متعال می‌فرماید: "پیغام‌ها و رسالت‌های پروردگارم را به شما ابلاغ می‌کنم و همانا برای شما خیرخواهی امینم‌". (اعراف‌، 68) آمر و ناهی باید خیرخواه شخص نصیحت شونده باشد. 2. جدال احسن‌: خداوند متعال می‌فرماید: "ادْع‌ُ إِلَی‌َ سَبِیل‌ِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَة‌ِ وَالْمَوْعِظَة‌ِ الْحَسَنَة‌ِ وَ جَـَدِلْهُم بِالَّتِی هِی‌َ أَحْسَن‌ُ...; (نحل‌، 125) با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن‌، و با آن به طریقی که نیکوتر است‌، استدلال و مناظره نما..." حکمت به معنای دانش و منطق و استدلال‌، و موعظه نیکو، استفاده از عواطف انسان‌هاست‌، جدال احسن‌، در صورتی است که حق‌، عدالت‌، امانت و صدق و راستی بر آن حکومت کند و از هرگونه جسارت‌، توهین‌، تحقیر و... پرهیز شود. 3. صلابت در سخن‌: آمر و ناهی باید در سخن خود قاطع باشد. 4. تطابق قول و فعل‌: قرآن کریم می‌فرماید: "آیا مردم را به نیکی امر می‌کنید و خودتان را فراموش می‌کنید ]خود آن را ترک می‌کنید[..." (بقره‌، 44) پس قول و فعل آمر و ناهی باید مطابق هم باشد. 5. رهنمودهای روان‌شناسی‌: روان‌شناسان‌، با استفاده از تجربه به نکاتی در زمینه هدایت و پرورش و چگونگی و راهبردهای آن رسیده‌اند که آگاهی از آن‌ها در پیشبرد تکریم شخصیت مخاطب مؤثر است‌. قبل از برخورد و نصیحت‌، می‌توان نکات مثبتی از اخلاق‌، درس‌، ورزش و... را از مخاطب به زبان آورد و وی را به خاطر آن‌، تمجید کرد; آن‌گاه تذکر داد که چنین شخصیتی (مثلاً در رتبه علمی و یا سطح ورزشی‌) شایسته نیست چنین کار ناپسندی را مرتکب شود و...( ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 3، ص 35ـ48 و ج 4، ص 37، دارالکتب الاسلامیة‌. ) از نظر اسلام‌، امر به معروف و نهی از منکر در انجام امور واجب و ترک محرمات بر همه مسلمانان ـ بر اساس شرایط و ضوابط آن ـ واجب است‌، و در انجام امور مستحب و ترک مکروهات‌، مستحب است‌. ضمناً وجوب امر به معروف و نهی از منکر چهار شرط دارد: 1ـ شناخت معروف و منکر توسط آمر و ناهی‌2ـ احتمال تأثیر 3ـ عدم مفسدة جانی‌، عرضی و مالی برای آمر و دیگر مؤمنین‌4ـ تصمیم گناهکار بر اصرار بر گناه‌(ر.ک‌: رساله توضیح‌المسائل امام خمینی‌، مسئله 2786 ـ 2825. ) ضمناً امر به معروف و نهی از منکر، (در صورتی که شرایطش موجود باشد) نسبت به همة افراد است و اختصاص به دوستان ندارد.