آیا درست است که میگویند. بچهها و دیوانهها در قیامت سرگردان هستند؟ توضیح دهید.

ابتدا باید توجّه داشت که ملاک تکلیف، عقل و بلوغ است و اگر یکی از این دو نباشد، تکلیف نیز نخواهد بود و وقتی تکلیف نباشد، حساب ثواب و عقاب نیز نخواهد بود. در این باره در حدیثی میخوانیم: "...اما انّی ایاک امُرُ و ایاک انهی و ایاک معاقب و ایاک اثیب;(اصول کافی، محمدبن یعقوب کلینی، ج 1، حدیث 1.) ]خدای متعال به عقل فرمود:[... همانا روی امر و نهی من با توست و کیفر و پاداشم به حساب توست." دربارة سرنوشت کودکان نابالغ و دیوانگان در قیامت، روایات گوناگونی نقل شده است و آنچه در مجموع از آنهااستفاده میشود این است که کودکان مؤمنان، در قیامت، به لطف و عنایت پروردگار، به آنها ملحق شده و راهی بهشت خواهند شد.(ر.ک: بحارالانوار، علامه مجلسی;، ج 5، ص 289 - 296، باب 13.) و براساس برخی تفسیرها آیه شریفة: "وَالَّذِینَ اَّمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُم بِإِیمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ;(طور، 21) و آنهاکه ایمان آوردند و فرزندانشان به پیروی از آنان ایمان اختیار کردند، فرزندانشان را ]در بهشت[ به آنهاملحق میکنیم." آنهارا شامل میشود.(ر.ک: اصول کافی، ج 3، ص 248، دارالکتب الاسلامیة.) در عالم برزخ نیز کودکان انسانهای با ایمان از حمایت پروردگار، برخوردارند و بر اساس برخی روایات، نگهداری از آنهابه برخی از انبیا واگذار میشود.(بحارالانوار، ج 5، ص 293 - 294.) در روایات، دربارة کودکان کفار اختلاف هایی دیده میشود که بررسی آنها از مجال این پاسخ نامه خارج است، ولی آنچه بر آن اتفاق است، این است که آنهادر قیامت معذّب نخواهند بود و چنان که قرآن میفرماید: "وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ ئگُخْرَیَ;(انعام،164) و هیچ کس بار گناه دیگری را بر ندارد." گناهان پدران و مادرانشان را بر عهدة آنان نخواهند گذاشت.(ر.ک: من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 3، ص 491 - 492، انتشارات جامعه مدرسین.) نیر به بیان روایاتی، کودکان کفار در قیامت آزمایش میشوند و اگر از آزمایش سرافراز بیرون آمدند، نیک بخت و چنانچه شکست خورده و از فرمان الهی سرپیچی نمایند، به دوزخ خواهند افتاد.(بحارالانوار، ج 25، ص 295، حدیث 22.) دربارة سرنوشت کودکان کفار روایات گوناگون است; از جمله، بر اساس برخی روایات آنهابه بهشت خواهند رفت و به روایات دیگر، راهی جهنم خواهند شد، ولی آتش جهنم آنها را نخواهد آزرد، همان گونه که آتشِ نمرود حضرت ابراهیمرا نیازرد.(برای آگاهی بیشتر ر.ک: بحارالانوار، ج 5، ص 296 - 297.) دیوانگان نیز که در حکم کودکان میباشند، مانند آنهادر قیامت معذَّب نخواهند بود و به نقل برخی از دانشمندان شیعی، همه آنهاو یا برخی از آنهابه بهشت خواهند رفت;(ر.ک: اوائل المقالات، شیخ مفید، ص 94، کنگره شیخ مفید.) اما کیفیت و چگونگی برخورد با آنهابه تفصیل در روایات بیان نشده است.