آیا حضرت آدم صرفاً یک انسان برگزیده بودهاند، یا این که پیامبر بودهاند؟

برای اثبات نبوت حضرت آدمغ، میتوانیم به دو طریق استدلال کنیم: 1. آیاتی که بر خصوص نبوت آن حضرت دلالت میکنند. این آیات عبارت است از: 1. "إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَیََّ ءَادَمَ وَنُوحًا وَءَالَ إِبْرَ َهِیمَ وَءَالَ عِمْرَ َنَ عَلَی الْعَـَـلَمِینَ ;(آل عمران،33) خداوند، آدم و نوح و آلابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برتری داد". در این آیه دو نکته قابل توجه است: الف ـ به کار رفتن کلمة "اصطفی"، دربارة حضرت آدمب ـ قرار گرفتن نام آدم، در کنار نوح، آل ابراهیم و آل عمرانروشن است که "اصطفی" در فرهنگ قرآنی به جز وظیفة پیامبری و مسئولیت پیامرسانی به مردم، چیز دیگری نیست. خداوند در قرآن کریم میفرماید: "قَالَ یَـَمُوسَیََّ إِنِّی اصْطَفَیْتُکَ عَلَی النَّاسِ بِرِسَـَـلَـَتِی وَبِکَلَـَمِی...;(اعراف،144) ]خداوند[ فرمود: ای موسی! من تو را با رسالتهای خویش و با سخن گفتنم ]با تو[، بر مردم برتری دادم و برگزیدم." هم چنین میفرماید: "ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَـَبَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا;(فاطر،32) سپس این کتاب ]آسمانی[ را به گروهی از بندگان برگزیدة خود به میراث دادیم." در آیة دیگر آمده است: "وَ مَن یَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَ َهِیمَ إِلآ مَن سَفِهَ نَفْسَهُو وَ لَقَدِ اصْطَفَیْنَـَهُ فِی الدُّنْیَا;(بقره،130) جز افراد سفیه و نادان، چه کسی از آیین ابراهیم روی گردان خواهد شد؟ ما او را در این جهان برگزیدیم." از سوی دیگر قرار گرفتن نام آدمغ در کنار نوحغ و دیگران، میتواند قرینه بر پیامبر بودن آن حضرت باشد. بنابراین، به لحاظ این که نوح، آل ابراهیم و آل عمران، به نوبة خود پیامبر بودهاند; پس آدم نیز پیامبر خواهد بود. شبهه و دفع آن: ممکن است گفته شود که استعمال "اصطفأ" به تنهایی، نمیتواند پیامبر بودن فردی را ثابت کند; چرا که همان واژه، در قرآن دربارة حضرت مریمنیز به کار رفته است حال آن که ایشان پیامبر نبودهاند. در پاسخ میگوییم: این مورد استثنایی، به ملاحظة آیات دیگری است که دلالت دارد پیامبر، از طایفة مردان میباشد، نه زنان; مانند: "وَ مَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلآ رِجَالاً نُّوحِیَّ إِلَیْهِم مِّنْ أَهْلِ الْقُرَیََّ;(یوسف،109) و ما نفرستادیم پیش از تو، جز مردانی از اهل آبادیها که به آنها وحی میکردیم." و آیة: "وَ مَآ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ إِلآ رِجَالاً نُّوحِیَّ إِلَیْهِمْ فَسْ ئ‹َلُوَّاْ أَهْلَ الذِّکْر;(نحل،43) و پیش از تو، جز مردانی که به آنها وحی میکردیم، نفرستادیم; اگر نمیدانید از آگاهان بپرسید." 2. "ثُمَّ اجْتَبَـَهُ رَبُّهُو فَتَابَ عَلَیْهِ وَ هَدَیَ ;(طه،122) سپس پروردگارش او را برگزید و توبهاش را پذیرفت و هدایتش نمود." در لسان قرآن "اجتبأ"، در حق کسانی به کار رفته که پیامبر بودهاند; مانند آیة: "فَاجْتَبَـَهُ رَبُّهُو فَجَعَلَهُو مِنَ الصَّـَـلِحِینَ ;(قلم،50) ولی پروردگارش او ]حضرت یونس[ را برگزید و از صالحان قرار داد". و آیة: "وَ کَذَ َلِکَ یَجْتَبِیکَ رَبُّکَ وَ یُعَلِّمُکَ مِن تَأْوِیلِ الاْ ئَحَادِیث;(یوسف،6) و این گونه پروردگارت تو ]حضرت یوسف[ را بر میگزیند و از تعبیر خوابها به تو میآموزد." 2. آیاتی که به طور عموم بر نبوت آن حضرت، دلالت دارد: آیاتی که دلالت دارد بر این که خداوند هیچ گاه کسی را بدون این که از سوی رسولی، ابلاغ بیان و وظیفه به او شود، در آخرت معذّب نکرده و یا در دنیا هلاک نمیکند. بعضی از این آیات عبارت است از: 1. "وَ مَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّیَ نَبْعَثَ رَسُولاً ;(اسرأ،15) و ما هرگز ]قومی را[ مجازات نخواهیم کرد، مگر آن که پیامبری مبعوث کرده باشیم ]تا وظایفشان را بیان کند[." 2. "وَ مَا کَانَ رَبُّکَ مُهْلِکَ الْقُرَیَ حَتَّیَ یَبْعَثَ فِیَّ أُمِّهَا رَسُولاً یَتْلُواْ عَلَیْهِمْ ءَایَـَتِنَا;(قصص،59) و پرودگار تو هرگز شهرها و آبادیها را هلاک نمیکرد تا این که در کانون آنها پیامبری مبعوث کند که آیات ما را بر آنان بخواند." از این رو بر اساس این آیات لازم است برای انسانهای ابتدایی پیامبری مبعوث شود. و این شخص، همان حضرت آدمغ، نخستین مخلوق خداوند بر روی زمین است. افزون بر این براهین، احادیث نیز بر پیامبر بودن آدمغ، دلالت دارد; از آن جمله: 1. "عن ابیذر قال یا رسول اللّه ارأیت آدم أنبیاً کان؟ قال: نعم کان نبیاً رسولاً; ابوذر گفت: یا رسول اللّه! آیا به نظر شما آدم نبی بوده است؟ پیامبر6 فرمود: بلی آدم نبی و رسول بود." 2. در مجلس مأمون، علی بن محمد بن الجهم، از امام رضا7 پرسید: ای پسر رسول خدا! آیا شما قائل به عصمت انبیا هستید؟ امامفرمود: بلی، گفت: پس شما آیة "وَ عَصَیََّ ءَادَمُ رَبَّهُو فَغَوَیَ" را چگونه توجیه میکنید؟ امامفرمود: وای بر تو، ای علی! از خدا بترس و فواحش را به پیامبران خدا نسبت مده و کتاب خدا را به رأی خود تفسیر نکن. از این حدیث به روشنی استفاده میشود که امامهم چون پیامبر6، به نبوت آدمغ قائل بوده است.(برای مطالعة بیشتر ر.ک: المیزان، علامه طباطبایی;، ج 1، ص 145ـ150، قم نشر اسماعیلیان.)