آیا جانبازان‌، مانند شهدا می‌توانند در آخرت از دیگران شفاعت کنند؟

قبل از پاسخ‌، نکتة قابل تذکر این است که بر طبق آیات قرآن در قیامت همة انسان‌ها مورد شفاعت قرار نمی‌گیرند; بلکه بعضی از انسان‌ها شفاعت می‌شوند; قرآن از سخن بعضی در آن روز خبر داده و می‌فرماید: "فَمَا لَنَا مِن شَـَفِعِین‌;(شعرا،100) ]افسوس که امروز[ شفاعت‌کنندگانی برای ما وجود ندارد." و نسبت به برخی دیگر می‌فرماید: "شفاعت شفاعت‌کنندگان به حال آنها سودی نمی‌بخشد."(مدثر،48) نکته دیگر این که تمامی شفاعت‌کنندگان‌، به "اذن الهی‌" در آن روز از این مقام برخوردارند; امّا با توجّه به قرآن کریم و گفتار معصومین‌: مقام شفاعت برای چند گروه ثابت می‌باشد. رسول خدا9 در آن روز، جزء بزرگ شفیعان درگاه الهی است‌. قرآن می‌فرماید: " وَلَسَوْف‌َ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَی‌َ; (الضحی‌َ،5) به زودی پروردگارت آن قدر به تو عطا می‌کند که خشنود شوی‌"; بدون شک خشنودی پیامبر تنها در نجات خویش نیست‌، بلکه زمانی است که شفاعتش دربارة امتش‌، پذیرفته شود. از سوره‌ها و آیاتی نظیر مریم‌، 87 / زخرف‌، 86 / اسرأ،79، نیز شفاعت حضرتش استفاده می‌شود. و همة انبیای الهی نیز جزء شفاعت‌کنندگان هستند; پیامبراکرم‌9 می‌فرماید:"همة پیامبران‌، برای کسانی که از روی اخلاص به یگانگی خدا گواهی می‌داده‌اند، شفاعت می‌کنند.(مسند احمد، احمدبن حنبل‌، ج 3، ص 12، به نقل از: شفاعت در قلمرو عقل‌، قرآن و حدیث‌، آیت اللّه جعفر سبحانی‌، دارالکتب الاسلامیة‌.) دیگر از شفاعت‌کنندگان اهل‌بیت عصمت و طهارت‌: هستند. در ذیل آیة "مَن ذَا الَّذِی یَشْفَع‌ُ عِندَه‌ُ إِلآ بِإِذْنِه‌;(بقره‌،255) کیست آن کس که جز به اذنش در پیشگاهش شفاعت کنند؟" مرحوم علامه طباطبایی می‌فرماید: "مراد از شفاعت‌کنندگان‌، امامان معصوم هستند."(المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 19، ص 291، اسماعیلیان‌.) "فرشتگان‌" نیز یکی دیگر از شفاعت‌کنندگانند.(نجم‌،26) "شهدای راه خدا" ، "دانشمندان و علمای دین‌"، "متعلمان و حافظان قرآن‌"، "برخی از افراد با ایمان و شیعیان‌"، "خویشاوندان‌" و "همسایگان‌" نیز جزو کسانی هستند که خداوند در روز قیامت اذن به شفاعت به آنان داده است‌. با توجّه به این که عبادت و اطاعت خدا و به طور کلی تمامی اعمال انسان‌، به غیر از صورت ظاهری خود، "ملکوت‌" و باطنی نورانی نیز دارد، در بسیاری از احادیث از آنان با کلمة "شفیع‌" یاد شده است که از آن جمله است‌: "توبه‌"، "استغفار"، "روزه‌"، "نمازها" و همچنین است خود "قرآن مجید" که در روز قیامت برای اصحاب خود شفاعت می‌کنند. مافوق تمامی شفاعت‌کنندگان ذات خداوند متعال است که می‌فرماید: "قُل‌ْ لِّلَّه‌ِ الشَّفَـَعَة‌ُ جَمِیعًا لَّه‌ُ مُلْکُ السَّمَـَوَ َت‌ِ وَ الاْ ?َرْض‌;(زمر،44) بگو: تمام شفاعت از آن‌ِ خداست ]زیرا[ حاکمیت آسمان‌ها و زمین از آن اوست‌." و در واقع شفاعت‌کنندگان نیز از جانب او شفاعت می‌کنند، که بر اساس روایاتی‌، بعد از شفاعت شفیعان خداوند شفاعت خاص خود را اعمال می‌کند.(ر.ک‌: شفاعت در قلمرو عقل‌، قرآن و حدیث‌، همان‌،ص 381ـ396 / میزان الحکمة‌، محمدی ری‌شهری‌، ج 5، ص 121، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم / پیام قرآن‌، آیت‌اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 6، ص 505ـ544، دارالکتب الاسلامیة‌.) جانبازان عزیز نیز، چنان‌چه با ایمان از دنیا بروند اگر خدا بخواهد مانند دیگر شفیعان حق شفاعت خواهند داشت‌.