آیا تلاش، برای به دست آوردن مقام، (مثلاً ریاست یک اداره) چیز بدی است، بدون این که هدف بعدی مد نظر باشد؟ تلاش برای بدست آوردن مقام به خودی خود و

درخواست و تلاش برای قدرت و مقام، به خودی خود، عمل ناپسندی نیست، گرچه در خارج عمل بدون قصد و نیت نیست و هر عملی را با انگیزه و نیت، ارزشیابی میکنند، امّا در مقام بحث، قدرت و مقام بدون آنکه انگیزه سویی داشته باشد عمل زشت و ناپسندی به حساب نمیآید. خصوصاً اگر عمل با قصد خیر همراه شود حسن آن روشنتر است. در توضیح باید گفت: هر عملی به خودی خود دارای سه حالت میتواند باشد. 1. قبیح ذاتی، یعنی عمل ذاتاً قبیح است با هر نیتی که بخواهد انجام شود. 2. حسن ذاتی، برخی از اعمال فی نفسه دارای حسناند، 3. اعمالی که نه قبح ذاتی دارند و نه حسن ذاتی، خنثی و بیوجهاند. کسب قدرت به نفسه خیر و کمال است و هر کمالی نیک است و آن چه بد و ناپسند است برتری جویی، تکبر و استفاده ناپسند از قدرت و فساد است نه خود قدرت و مقام. و لذا ما مشاهده میکنیم که اولیای الهی درخواست مقام و قدرت کردهاند که برخی از نمونهها اشاره میشود. الف: حضرت یوسفغ به پادشاه مصر گفت: "قَالَ اجْعَلْنِی عَلَیَ خَزَآغنِ الاْ ئَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ ;(یوسف،55) مرا سرپرست خزائن مصر قرار ده که نگهدارنده و آگاهم." ب: حضرت سلیمانغ از خدای متعال درخواست قدرت میکند. "قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی وَهَبْ لِی مُلْکًا لآ یَنبَغِی لاِ ئَحَدٍ مِّن بَعْدِیَّ إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ ;(ص،35) گفت خدایا! مرا ببخش و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچ کس نباشد که تو بسیار بخشندهای." نکتهای را لازم است متذکر شویم آن که تلاش و فعالیت برای قدرت نباید با جاهطلبی خلط شود. جاهطلبی یعنی برتریجویی و تلاش به هر قیمت برای مقام و هدف قرار گرفتن آن در صورتی که تلاش برای مقام، مقام را وسیله میداند نه هدف. از منطق قرآن، این دو با هم متفاوتاند. قرآن مجید میفرماید: "تِلْکَ الدَّارُ الاْ ئَخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لاَ یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الاْ ئَرْضِ وَلاَ فَسَادًا;(قصص،83) سرای آخرت را تنها برای کسانی قرار میدهیم که اراده برتریجویی، در زمین و فساد ندارند." آخرت، نه تنها برای کسانی که برتریجو و جاهطلباند، نیست که حتی کسانی که اراده فکر و برتریخواهی نیز دارند، و قلبشان آلوده به ریاستطلبی است، جایی در آن مکان ندارند.(تفسیر نمونه، آیتالله مکارم شیرازی و دیگران، ج 16، ص 178، دارالکتب الاسلامیة.) خلاصه آن که، تلاش برای مقام، مادام که منجر به جاهطلبی و عشق به قدرت نباشد، عمل ناپسندی محسوب نمیشود و آنچه ناپسند است جاهطلبی است.