آیا تفاوت گذاردن بین فرزندان‌، از سوی والدین کار صحیحی است‌؟

یکی از دستورات مهم اسلام رعایت عدالت در همة زمینه‌ها است‌; چنان که خداوند می‌فرماید: "إِن‌َّ اللَّه‌َ یَأْمُرُ بِالْعَدْل‌ِ وَ الاْ ?ًِحْسَـَن‌...;(نحل‌،90) در ادارة خانواده نیز عدل و انصاف ضرورت دارد و پدر و مادر موظفند، با همة فرزندان یکسان رفتار کنند و هیچ کدام را بر دیگری ـ دست کم در ظاهر ـ بر دیگری ترجیح ندهند. دختر، پسر، زشت و زیبا، بزرگ و کوچک‌، خوش استعداد و کم استعداد و سالم و معیوب‌، همه را فرزندخویش دانسته و در بینشان تفاوتی قائل نشوند; چنان که پیامبر اکرم می‌فرمایند: "عدالت را در بین فرزندانتان رعایت کنید، حتی در خفا چنان که شما دوست دارید فرزندانتان در احسان و لطف با عدالت با شما رفتار کنند، آنان نیز از شما همین انتظار را دارند."(مکارم الاخلاق‌، رضی الدین حسن بن فضل طبرسی‌، ص 220، انتشارات شریف رضی / ر.ک تربیت‌، آیت الله ابراهیم امینی‌، ص 187، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌.) نکته شایان ذکر این است که غالباً تفاوت و بی مهری والدین به برخی از فرزندان خواسته درونی آنان نیست‌. با اندکی دقت و تأمل در زندگی خودمان به سادگی خواهیم فهمید که خداوند چه قدر ما بچه‌ها را دوست داشته است که پدران و مادرانی مهربان برای ما آفریده است .برای نمونه‌، اگر 30 ماه اول زندگی هر کودکی را ملاحظه کنیم‌، می‌بینیم که مادر و در کنار او پدر بزرگ‌ترین ایثار و فداکاری و مهربانی را برای فرزندان انجام می‌دهند. در دوران بارداری بر اثر کمبودهایی که در جسم مادر به خاطر ایثار به فرزند رخ می‌دهد، سخت‌ترین حالات به مادر روی می‌دهد و حتی روی استخوان‌ها و اعصاب او اثر می‌گذارد، گاه خواب‌، خوراک‌، استراحت را از او می‌گیرد و نشستن و برخاستن برای او مشکل می‌شود; امّا با صبر و حوصله تمام و به عشق فرزندی که به زودی چشم به دنیا می‌گشاید تمام این ناملایمات را تحمل می‌کند. بعد از دوران بارداری‌، دوران سخت دیگری شروع می‌شود، دوران مراقبت دایم و شبانه روزی از فرزند، دورانی باید به تمام نیازهای کودکی پاسخ گوید که هیچ گونه قدرت بر بیان نیازهای خود ندارد; ولی مادر و پدر با کنجکاوی و صبر تمام یک یک این نیازها را تشخیص می‌دهند و برآورده می‌کنند و بعد از آن نیز تا حدی که بتوانند در سنین مختلف یار و غم‌خوار فرزند می‌مانند. در آیه 15 سوره احقاف‌: "َ وَصَّیْنَا الاْ ?ًِنسَـَن‌َ بِوَ َلِدَیْه‌ِ إِحْسَـَنًا حَمَلَتْه‌ُ أُمُّه‌ُ کُرْهًا وَ وَضَعَتْه‌ُ کُرْهًا..." به برخی از این فداکاری‌ها اشاره شده است‌. از مطالب بالا معلوم می‌شود که خداوند پدران و مادران را مهربان آفریده و همچنین خواهران و برادران نیز به خاطر آن که از یک پدر و مادر متولد می‌شوند، مانند بچه‌های حیوانات نیستند; بلکه نسبت به یکدیگر رئوف و مهربانند و پیوند فطری و درونی خود را می‌توانند در پرتو آموزش‌های دینی شکوفا نمایند. امّا این که گاهی احساس می‌شود اعضای خانواده نسبت به فرزندی بی‌مهری می‌کنند، این نامهربانی خواسته درونی آنان نیست بلکه بر اثر مشکلات زندگی‌، آشنا نبودن به شیوه رفتار با فرزندان‌، بداخلاق بودن فرزند، سرپیچی کردن از دستورهای بزرگ‌ترها و... پیش می‌آید. این مشکل موقت را می‌توان با صحبت کردن با اعضای خانواده و در صورت نیاز با مشاوری آشنا به امور تربیتی حل نمود و زندگی شاد و دلپذیری را بنا نهاد.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 21، ص 324، دارالکتب الاسلامیة / ارزش پدر و مادر در قرآن و روایات‌، سید اسماعیل گوهری‌.)