آیا انسانها در قیامت به رابطه دین و مذهب خود مورد بازخواست قرار میگیرند؟

انسانها در دو مرحله بازخواست میشوند: پرسش در قبر از مضمون روایت امام سجاد7 استفاده میشود که وقتی انسان را در قبر میگذارند، دو فرشته از فرشتههای الهی به سراغ او میآیند و از اصول عقاید، یعنی توحید، نبوت و امامت او و اینکه از چه پیشوایانی پیروی میکرده و از چگونگی مصرف کردن عمر در طرق مختلف و طریق کسب اموال و مصرف آنها میپرسند، و چنانچه از مؤمنان راستین باشد، بخوبی از عهدة جواب برمیآید و مشمول رحمت و عنایات حق میشود و اگر از مؤمنان نباشد، در پاسخ سؤالات، عاجز میماند و مشمول عذاب دردناک برزخی میشود.(بحارالانوار، مجلسی، ج 6، ص 223، حدیث 24، چاپ بیروت.) پرسش در قیامتبعضی از مواردی که در قیامت از انسان پرسیده میشود، عبارتند از: 1. نعمتهای مادی و معنوی الهی: "ثُمَّ لَتُسْ ئ‹َلُنَّ یَوْمَـئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ; (تکاثر، 8) سپس در آن روز همه شما از نعمتهایی که داشتهاید سؤال خواهید شد." 2. عمر، مال، عمل و حبّ اهلبیت: سؤال میشود: پیامبراکرممیفرماید: "در قیامت هیچ بندهای قدم از قدم بر نمیدارد تا از چهار چیز سؤال شود: از عمرش که در چه راهی آن را فانی کرده؟ و از مالش که از کجا جمعآوری نموده و در چه راه مصرف کرده است؟ و از عملش که چه کاری انجام داده؟ و از محبت ما اهلبیت"!(مجمعالبیان، مرحوم طبرسی، ج 10، ص 748، دارالمعرفة.) 3. سؤال از مشرکان که در برابر پیامبران چه کردید؟: "وَ یَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ مَاذَآ أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِینَ; (قصص، 65) به خاطر بیاورید روزی را که خداوند آنها را ندا میدهد و میگوید: به پیامبران چه پاسخی گفتید.؟" 4. از مجرمان پیرامون گناهان اعتقادی، عملی و اخلاقی سؤال میشود: "وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْ ئ‹ُولُونَ; (صافات، 24) آنها ]مجرمان[ را متوقف سازید که باید بازپرسی شوند." 5. دختران زنده به گور شده سؤال میشود: "وَ إِذَا الْمَوءُودة سُـئِلَتْ # بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ; (تکویر، 8ـ9) در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود که به کدامین گناه کشته شدند؟!" 6. در قیامت از قرآن، نماز، همنشینان، حیوانات، اراضی، زیردستان، تکالیف، و... نیز سؤال میشود. به طور کلی در قبر و عالم برزخ از اعتقادات پرسیده میشود; ولی جزئیات اعمال انسان در قیامت و در صحرای محشر مورد بازخواست و مؤاخذه قرار میگیرد.(پیام قرآن، آیةالله مکارم شیرازی و دیگران، ج 6، ص 175 ـ 178، نسل جوان.)