آیا هر کلمه‌ای از کلمه‌های قرآن کریم به هر وزنی می‌آید؟ چند نوع وزن داریم و آیا وزن‌ها معنای خاصی را می‌رسانند؟

کلمه سه قسم است‌: 1. حرف مانند مِن‌ْ در آیه‌: "إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالاْ ?َنصَاب‌ُ وَالاْ ?َزْلَـَم‌ُ رِجْس‌ٌ مِّن‌ْ عَمَل‌ِ الشَّیْطَـَن‌;(مائده‌،90) 2. اسم مانند خَمْر و مَیْسِر در آیة فوق‌: 3. فعل مانند خُلِقَت‌ْ در آیة "أَفَلاَ یَنظُرُون‌َ إِلَی الاْ ?ًِبِل‌ِ کَیْف‌َ خُلِقَت‌ْ ;(غاشیه‌،17) حروف وزن مضبوط و خاصی ندارد و همیشه به یک حالت بوده و قابل تغییر نیستند. اسم‌ها اسم‌ها یا ثلاثی (سه حرفی‌) یا رباعی (چهار حرفی‌)و یا خماسی (پنج حرفی‌) هستند هر یک از این سه قسم نیز یا مجردند و حروف زایدی ندارند و یا مزید بوده و حرف زایدی دارند. اسم‌های مجرد وزن خاصی دارند; اما اسم‌های مزید وزن خاصی ندارند و با ارجاع به اسم‌های مجرد قابل شناسایی هستند. اسم‌های ثلاثی مجرد ده وزن دارند که عبارتند از: فَعْل‌َ، فَعَل‌ْ، فَعِل‌ْ، فَعُل‌ْ، فِعَل‌ْ، فُعَل‌ْ، فُعُل‌ْ و فِعل‌ْ. اسم‌های رباعی مجرد پنج وزن دارند که عبارتند از: فَعْلَل مانند جَعْفَر، فِعْلَل‌ٌ مانند دِرْهَم‌ٌ، فِعْلِل‌ٌ مانند زِبْرِج‌ٌ، فُعْلَل‌ٌ مانند بُرْثَن‌ٌ و فَعِلْل‌ٌ مانند قَمِطْرٌ. اسم‌های خماسی مجرد نیز پنج وزن دارند که عبارتند از فَعَلْلَل‌ٌ مانند سَفَرْجَل‌ٌ، فَعْلَلِل‌ٌ مانند حَجْمَرش‌ٌ، فُعْلْلِل‌ٌ مانند قُزَعْمِل‌ٌ فِعْلَلْل‌ٌ مانند قِرْطَعْب‌ٌ. فعل‌ها افعال یا ثلاثی (سه حرفی‌) هستند و یا چهار حرفی‌. افعال ثلاثی مجرد سه وزن دارند که عبارتند از فَعَل‌َ ،فَعِل‌َ و فَعُل‌ُ و افعال ثلاثی مزید حدود ده باب دارند. فعل رباعی مجرد یک وزن دارد و فعل رباعی مزید دارای سه باب است‌. پس از روشن شدن وزن اسم‌ها و فعل‌ها شایان ذکر است کلمات قرآن کریم یا اسم‌اند یا فعل‌اند و یا حرف‌. حروف چنان که گفته آمد وزن خاصی ندارند، اما اسم‌ها و فعل‌های کلمات قرآن کریم با یکی از وزن‌های یاد شده سنجیده می‌شود.(ر.ک‌: صرف روان با حدیث و قرآن‌، احمد امین شیرازی‌، ج‌، ص 33، دفتر تبلیغات اسلامی‌.) تأثیر وزن در معنای کلمه‌یکی از ویژگی‌های زبان عربی تأثیر وزن و حرکات در معنای کلمات است به گونه‌ای که گاهی تغییر حرکت فتحه به کسره یا اضافه کردن یک تشدید معنای کلمه را به کلی دگرگون می‌سازد. "اشْدُدْ بِه‌ِی‌َّ أَزْرِی # وَ أَشْرِکْه‌ُ فِی‌َّ أَمْرِی ;(طه‌،31ـ32) برای مثال‌: کلمة "شرک‌" به فتح "ش‌" به معنای شریک شدن می‌آید و به کسر "ش‌" به معنای عمل شرک است‌; "یَـَبُنَی‌َّ لاَ تُشْرِکْ بِاللَّه‌ِ إِن‌َّ الشِّرْکَ لَظُـلْم‌ٌ عَظِیم‌ٌ ;(لقمان‌،13) (انعام‌،145) همچنین کلمة قسط از وزن ثلاثی مجرد به معنای تقسیم عادلانه و منصفانه است اما اگر بر وزن فاعل باشد به معنای ستم و حق‌کشی می‌باشد "وَ أَقِیمُواْ الْوَزْن‌َ بِالْقِسْط ـ الرحمن‌،9"; "وَ أَمَّا الْقَـَسِطُون‌َ فَکَانُواْ لِجَهَنَّم‌َ حَطَبًا ـ جن‌،15"