آیا انسان می‌تواند اثر گناه خود را با نیکی از بین برد و مورد بخشش خداوند متعال قرار گیرد؟

گناهانی که ممکن است که یک شخص انجام دهد دو دسته است‌. گروهی که قرآن نام آن‌ها را "کبیره‌" و دسته‌ای که نام آن‌ها را "سیّئه‌" و در سورة کهف‌، آیه 49، صغیره ذکر فرموده است‌. قرآن کریم در مورد گناهان کبیره وعدة عذاب داد، و در روایات اسلامی نیز کبائر این گونه تفسیر شده که "گناهان کبیره‌، گناهانی است که خداوند، برای آن مجازات آتش مقرر داشته است‌."(تفسیر نورالثقلین‌، العروسی الحویزی‌، ج 1، ص 473، نشر اسماعیلیان‌.) بنابراین‌، اگر اهمیت و عظمت گناهی از طرق دیگر نیز کشف شود، عنوان کبیره به خود می‌گیرد.(ر.ک‌: نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 25، ص 459، دارالکتب الاسلامیة‌، تهران‌.) "گناه صغیره‌" آن است که بزرگ و پراهمیت نباشد و تکرار و اصراری بر ان نباشد که در غیر این صورت به کبیره تبدیل می‌شود و دیگر این که به عنوان بی‌اعتنایی و یا غرور و طغیان انجام نگیرد. حضرت امام صادق‌می‌فرماید: "لاصغیرة مع الاصرار; هیچ گناهی با تکرار، صغیره نیست‌."(اصول کافی‌، محمد بن یعقوب کلینی‌;، ج 2، ص 279، دارالتعارف‌، بیروت‌.) حضرت امام علی‌می‌فرماید: "شدیدترین گناهان آن است که مرتکبش آن را کوچک بشمارد."(نهج البلاغه‌، ترجمه جعفر شهیدی‌، ص 445، کلمه 447، انتشارات علمی و فرهنگی‌.) همچنین اگر کسی از انجام گناه کوچک خوشحال و مسرور باشد و یا در موقعیت اجتماعی ویژه‌ای باشد، گناهش شدید و تبدیل به کبیره می‌شود. قرآن کریم می‌فرماید: "إِن تَجْتَنِبُواْ کَبَآغ‌رَ مَا تُنْهَوْن‌َ عَنْه‌ُ نُکَفِّرْ عَنکُم‌ْ سَیِّ ?‹َاتِکُم‌ْ وَنُدْخِلْکُم مُّدْخَلاً کَرِیمًا;(نسأ،31); اگر از گناهان کبیره‌ای که از آن نهی شده‌اید اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم و در جایگاه خوبی شما را وارد می‌سازیم‌." و پوشیده شدن گناهان صغیره و کوچک توسط پرهیز از گناهان کبیره و بزرگ و نیز بوسیله انجام اعمال نیک امری طبیعی است‌. اعمال نیک و ترک گناهان کبیره‌، حالتی از تقوا و معنویت روحانی را در وجود انسان بوجود می‌آورد که می‌تواند آثار گناهان کوچک را از وجود او بشوید و پاک کند; چنان که گفته می‌شود اگر انسان از مواد سمی خطرناک پرهیز کند و مزاج سالمی داشته باشد، می‌تواند آثار نامطلوب بعضی از غذاهای نامناسب را بواسطة سلامت مزاج از بین ببرد. قرآن کریم در جایی دیگر می‌فرماید: "إِن‌َّ الْحَسَنَـَت‌ِ یُذْهِبْن‌َ السَّیِّ ?‹َات‌;(هود،114); حسنات‌، سیئات را از بین می‌برند." برخی از کارها و گناهانی که ممکن است باعث از بین رفتن پاداش و ضایع شدن اعمال صالح گردد عبارتند از: 1. ارتداد پس از ایمان‌;(بقره‌،217) 2. شرک به خدا;(انعام‌،88) 3. کفر به خدا;(کهف‌،105) 4. بی‌حرمتی به پیامبر اکرم‌(حجرات‌،2). و نیز برخی از کارها و اعمال صالح که موجب جلوگیری از کفر، شرک‌، گناهان کبیره‌، عذاب خدا و... می‌شود عبارتند از: 1. ایمان به خدا;(محمد،2) 2. توبه‌;(تحریم‌،8) 3. هجرت‌، جهاد، شهادت در راه خدا;(آل‌عمران‌،195) 4. اجتناب از گناهان بزرگ‌;(نسأ،31) بنابراین‌، انسان می‌تواند براساس و طبق شرایط و ضوابطی با انجام اعمال پسندیده و توبه آثار ظاهری گناهان را پاک کند.(ر.ک‌: منشور جاوید، آیت الله جعفر سبحانی‌، ج 6، ص 248ـ276، دارالقرآن الکریم‌، المیزان‌، علاّمه طباطبائی‌;، ج 2، ص 175ـ180، دارالکتب الاسلامیة‌، تهران‌.)