از دیدگاه قرآن، چه کسی اهل نجات خواهد بود؟ لطفاً با توجه به امرِ توبه توضیح داده شود.

از دیدگاه قرآن کریم، راه نجات در سه اصل اساسی، خلاصه میشود; توبه و بازگشت به سوی خدا، ایمان; آن هم ایمانی که شامل اعتقاد به همة مقدسات باشد; یعنی از ایمان به خدا و صفات او گرفته، تا ایمان به قیامت، حساب، جزا، کتب آسمانی، انبیای الهی و اوصیای آنها. و سوم عمل صالح، که میوة درختِ بارور، و پر ثمرة ایمان است; زیرا ممکن است گاهی اوقات، اعمال صالح از بعضی انسانهای غیر مؤمن سرزند، ولی مسلماً ریشهدار، پایدار و گسترده نیست، چرا که از انگیزههای عمیق الهی سرچشمه نمیگیرد، و از جامعیت برخوردار نیست. و به همین دلیل است که هر جا در قرآن کریم، سخن از عمل صالح آمده، همراه آن، ایمان نیز ذکر شده است. قرآن کریم در سوره قصص، آیه 67، به این سه اصل اشاره کرده، میفرماید: "فَأَمَّا مَن تَابَ وَ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَـَـلِحًا فَعَسَیََّ أَن یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحِینَ ; اما کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، امید است از رستگاران باشد." و در جای دیگر میفرماید: "فَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّـَـلِحَـَتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلاَ کُفْرَانَ لِسَعْیِهِی وَ إِنَّا لَهُو کَـَتِبُونَ ;(انبیأ،94) هر کس چیزی از اعمال را به جا آورد، در حالی که ایمان داشته باشد، کوششهای او ناسپاسی نخواهد شد، و ما تمام اعمال آنها را مینویسیم ]تا دقیقاً همه پاداش داده شود[". قابل توجه این که در این آیه، همانند بسیاری دیگر از آیات قرآن، ایمان و عمل صالح، به عنوان دو رکن اساسی برای نجات انسانها ذکر شده است، ولی با اضافه کردن کلمة "من" که برای "تبعیض" است، این مطلب را بر آن میافزاید که انجام تمام اعمال نیز شرط نیست، حتی اگر افراد با ایمان، بعضی از اعمال صالح را انجام دهند، با اهل نجات و سعادتند. و این مطلب در سورة عصر، واضحتر و آشکارتر بیان شده است: "وَ الْعَصْر # إِنَّ الاْ سًِنسَـَنَ لَفِی خُسْر # إِلآ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّـَـلِحَـَتِ وَ تَوَاصَوْاْ بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْاْ بِالصَّبْرِ ; به عصر سوگند، که انسانها همه در زیانند، مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند و یکدیگر را به حق سفارش کرده، و یکدیگر را به شکیبایی و استقامت توصیه نمودهاند." در این سوره، تنها کسانی اهل فلاح و رستگاری هستند و جزء زیانکاران محسوب نمیشوند، که ایمان و عمل صالح، توصیه به حق و حقیقت، و توصیه به صبر و استقامت، چهار شاخصة ممتاز آنان باشد.