آیا گناه انجام ندادن واجبات مانند نماز و روزه فرزندی که به سنّ تکلیف رسیده است بر گردن پدر و مادر او نیز میباشد یا نه؟ تکلیف پدر و مادر در
قرآن کریم، میفرماید: "وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَوَةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا;(طه،132)، خانواده خود را به نماز فرمان ده; و بر انجام آن شکیبا باش!"; امام صادقمیفرماید: "ما فرزندانمان را در پنج سالگی امر به نماز میکنیم، شما هم فرزندانتان را در هفت سالگی امر به نماز کنید...".(الکافی، کلینی;، ج 3، ص 409، دارالکتب الاسلامیة.) در آیة دیگری آمده است: "ای کسانی که ایمان آوردهاید! خود و خانوادة خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگها است نگه دارید" (تحریم / 6). از امام رضا7 از تفسیر این آیه پرسیده شد، حضرت فرمود: "خانوادهاش را امر کند به آن چه خداوند امر فرموده و نهی کند از آن چه خداوند نهی کرده، اگر اهل خانه اطاعت کردند، آنها را از آتش جهنم نگه داشته، و اگر نافرمانی کردند، او وظیفهاش را انجام داده است ]و گناهی بر او نیست["; هم چنین در روایت دیگری از امام صادقآمده است: "هنگامی که این آیه نازل شد مردم ]از پیامبر اکرم[ پرسیدند: چگونه خود و خانواده خود را از آتش جهنم حفظ کنیم؟ فرمود: "اعملوا الخیر واذکروا به اهلیکم وادّبوهم علی طاعة الله"، خودتان کار خوب انجام دهید ]و با عمل آنان را به خوبیها وا دارید[ و خانوادة خود را به انجام خوبیها یادآوری کنید، و آنان را بر اطاعت خداوند ادب نمایید."(مستدرک الوسائل، محدث نوری، ج 12، ص 201، مؤسسة آلالبیت.) بنابراین، یکی از مسئولیتهای هر پدر و مادری این است که با تعلیم و تربیت، امر به معروف و نهی از منکر و فراهم ساختن محیطی پاک و خالی از هر گونه آلودگی در فضای خانه و خانواده، آنان را از ترک واجبهای الهی، آلوده شدن به گناه و گرفتار آتش جنهم شدن نگه دارند،(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج 24، ص 286، دارالکتب الاسلامیة.) و اگر در این رابطه کوتاهی نمایند و باعث شوند تا فرزندان مرتکب گناه و ترک واجبات شوند، در این صورت در گناه آنان شریک خواهند بود، که در واقع گناه کوتاهی و ترک وظیفة خودشان است. ولی اگر وظیفهشان را انجام دهند و در این زمینه تقصیری نداشته باشند، در مورد گناه فرزندان مسئولیت نخواهند داشت. درست است که یکی از عوامل مؤثر در پی ریزی و شکلگیری شخصیت انسان پدر و مادر و خانوادة اوست، ولی عوامل دیگری نیز در این رابطه نقش زیادی دارند و از آن جا که انسان موجودی مختار است، اراده و میل خود شخص، در تشکیل شخصیت وی و انجام کارها، بیش از هر عامل دیگری مؤثر است، "وَ لاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَیَ;(اسرأ،15) و هیچ کس بار گناه دیگری را به دوش نمیکشد."
اضافه کردن دیدگاه جدید